Në vitin 2015, Partia Socialiste e Shqipërisë miratoi ligjin për investimet strategjike, një nismë që synonte të tërhiqte investitorët e huaj dhe të nxiste zhvillimin ekonomik të vendit. Megjithatë, zhvillimet e fundit kanë treguar se ky ligj është përdorur më shumë për të favorizuar miqtë dhe të njohurit e kryeministrit Edi Rama, sesa për të përmirësuar klimën e investimeve në Shqipëri.
Shembujt e skandalit janë të shumtë dhe të njohur për publikun. Një aktor i humorit u zgjua papritur pjesë e një biznesi të cilit qeveria i dha statusin e investitorit strategjik, duke përfituar përfitime të shumta si falje taksash dhe infrastrukturë të re. Dy miqtë e ngushtë të Ramës, Artan Gaçi dhe Olta Xhaçka, morën statusin e investitorëve strategjikë edhe pse Xhaçka ishte ministre e jashtme kur qeveria mori vendimin. Më shqetësues është rasti i Pëllumb Gjokës, një biznesmen i njohur në Velipojë që akuzohet për lidhje me bandat kriminale dhe porositë për vrasje me pagesë, që gjithashtu përfitoi nga ky ligj.
Kritikët e ligjit për investimet strategjike argumentojnë se ai ka krijuar një mjedis biznesi të pandershëm dhe të korruptuar. Raporti i Departamentit Amerikan të Shtetit për Klimën e Investimeve në Shqipëri konfirmon këto shqetësime, duke theksuar se korrupsioni dhe favorizimi i kompanive vendase me lidhje të forta me qeverinë kanë larguar investitorët e huaj. Sipas raportit, vetëm një pjesë e vogël e investitorëve të huaj kanë përfituar nga statusi i investitorit strategjik, ndërsa shumica e projekteve janë dhënë kompanive vendase në sektorin e turizmit.
“Shumë pak investitorë të huaj kanë përfituar nga statusi ‘Investitor Strategjik’ dhe pothuajse të gjitha projektet u janë dhënë kompanive vendase që operojnë në sektorin e turizmit. Investitorët e huaj që aplikojnë për statusin e investitorit strategjik citojnë se përgjigjet nga AIDA janë të ngadalta,” thuhet në raport.
Opozita ka kundërshtuar në mënyrë të vazhdueshme këtë ligj, duke e cilësuar atë si një mënyrë të ligjshme për të dhuruar favore oligarkëve dhe jo për të afruar investitorët e huaj. Ata kanë kërkuar hetimin e “investitorëve strategjikë” përmes një komisioni parlamentar, por socialistët kanë penguar këtë nismë. Edhe pse afatet e ligjit u zgjatën dy herë, kritikat nuk janë zbehur.
Situata e investimeve strategjike në Shqipëri ilustron më së miri problemin e korrupsionit të përhapur në vend. Sipas raportit të DASH, korrupsioni vazhdon të minojë shtetin e së drejtës dhe të rrezikojë zhvillimin ekonomik. Investitorët e huaj përmendin korrupsionin në gjyqësor, qeveri dhe media si disa nga problemet më të mëdha që pengojnë mjedisin e biznesit në vendin tonë.
Ky realitet tregon qartë se ndërsa disa përfitojnë nga lidhjet personale dhe privilegjet, shumica e qytetarëve dhe investitorëve mbeten të papërfillur dhe të dëmtuar nga një sistem që favorizon të fuqishmit dhe të lidhurit. Reforma e vërtetë dhe e ndershme është e nevojshme për të krijuar një mjedis të drejtë dhe tërheqës për investimet, duke u dhënë mundësi të barabarta të gjithëve dhe duke luftuar korrupsionin në çdo nivel. Vetëm atëherë Shqipëria mund të shpresojë të arrijë një zhvillim të qëndrueshëm dhe të drejtë për të gjithë qytetarët e saj.