Bashkimi Demokratik për Integrim ka njoftuar se kryetari i saj, Ali Ahmeti iu ka dërguar letra drejtuesve të lartë shqiptarë dhe ndërkombëtarë për “mbrojtjen e Marrëveshjes së Ohrit dhe stabilitetit dhe harmonisë ndëretnike që ajo ka ndërtuar”, siç bëjnë të ditur.
“Sot, Kryetari i Bashkimit Demokratik për Integrim (BDI), Ali Ahmeti, ka dërguar letra drejtuar Presidentit dhe Kryeministrit të Republikës së Shqipërisë, Bajram Begaj dhe Edi Rama, Presidentes dhe Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani dhe Albin Kurti, Presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, Kancelarit gjerman Olaf Scholz, Presidentit të Francës Emmanuel Macron dhe Sekretarit të Shtetit të SHBA-së Antony Blinken.
Në këtë letër, Ahmeti shpreh shqetësimin e tij të thellë për zhvillimet e fundit politike dhe kushtetuese në Maqedoninë e Veriut, që rrezikojnë arritjet e Marrëveshjes së Ohrit dhe parimet e barazisë dhe stabilitetit në shtetin shumëetnik”, thuhet në njoftimin e BDI-së.
Më tej bëjnë të ditur se letrat kanë të bëjnë për tri vendime të fundit duke treguar ato.
“Planet për shfuqizimin e Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve, ndalimi i identifikimit të përkatësisë etnike në institucionet shtetërore dhe formimi i një shumice qeverisëse pa përfaqësim të drejtë të komuniteteve etnike përbëjnë kërcënime serioze për paqen dhe stabilitetin e vendit dhe të rajonit në tërësi. Ai i bën thirrje udhëheqësve ndërkombëtarë për veprim të përbashkët për mbrojtjen e arritjeve të Marrëveshjes së Ohrit dhe të të drejtave të shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut”, thuhet në njoftim.
Duke u nisur nga çështjet e përmendura në letrën e Ali Ahmetit dhe nga ndërhyrjet e fundit në strukturat kushtetuese dhe ligjore në Maqedoninë e Veriut, ekziston një rrezik i ndjeshëm për tensione etnike që mund të çojnë drejt destabilizimit të brendshëm dhe ndoshta në konflikt të ri etnik. Shfuqizimi i dispozitave për përdorimin e gjuhës shqipe dhe eliminimi i mundësisë për deklarimin e përkatësisë etnike në institucionet shtetërore minojnë drejtpërdrejt bazat e Marrëveshjes së Ohrit, që ishte çelësi për paqen dhe stabilitetin pas konfliktit të vitit 2001.
Po ashtu, nëse Gjykata Kushtetuese vendos të eliminojë dispozita të ligjit që sigurojnë përfaqësimin e drejtë të grupeve etnike dhe nëse qeveria nuk i respekton parimet e Marrëveshjes së Ohrit për një shumicë që përfaqëson të gjitha komunitetet, kjo mund të shkaktojë ndjenja të përjashtimit dhe pabarazisë mes shqiptarëve dhe grupeve të tjera etnike. Këto ndjenja mund të jenë faktorë të fortë që ushqejnë pakënaqësi dhe rritin potencialin për mosmarrëveshje të rënda.
Në rajonin tonë, që ka histori të ndjeshme etnike dhe fetare, ndryshimet kushtetuese dhe ligjore që cenojnë të drejtat kolektive dhe parimet e barazisë janë shpesh shkak për tensione të mëdha. Si rrjedhojë, ka një nevojë të fortë për angazhim ndërkombëtar dhe për ndërhyrje diplomatike që të ruhet stabiliteti dhe të mbrohen arritjet e deritanishme të Ohrit, në mënyrë që Maqedonia e Veriut të mos përballet me një cikël të ri të krizës etnike.
BDI ka zbuluar letrën dërguar kryeministrit të Shqipërisë, Edi Rama:
I nderuar Z. Edi Rama,
Kryeministër i Republikës së Shqipërisë,
Ju shkruaj sot me shqetësim të thellë për zhvillimet e fundit politike dhe kushtetuese në Maqedoninë e Veriut, të cilat rrezikojnë arritjet historike të Marrëveshjes së Ohrit dhe parimet themelore të barazisë dhe paqes në shtetin tonë shumëetnik, e veçanërisht për shqiptarët e Maqedonisë së Veriut.
Planet e trishta, edhe atë çuditërisht të paralajmëruara nga Qeveria e vendit, se Gjykata Kushtetuese pritet të shfuqizojë dispozitat kryesore të Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve, që bën gjuhën shqipe një gjuhë zyrtare të barabartë sipas Amandamentit 5 të Kushtetutës, përbëjnë një goditje të rëndë mbi Marrëveshjen e Ohrit, barazinë, harmoninë ndëretnike dhe stabilitetin në vend.
Për më tepër, vendimi i Gjykatës Kushtetuese për të ndaluar identifikimin e përkatësisë etnike të qytetarëve në institucionet shtetërore shkel parimin e të drejtave kolektive të komuniteteve etnike, dhe për rrjedhojë anulon edhe instrumentet kryesore të balancuesit dhe të mekanizmit të Badenterit, të cilët ishin në thelb të Marrëveshjes së Ohrit. Ky mekanizëm është krijuar për të garantuar të drejtat kolektive të komuniteteve etnike sipas realitetit demografik, duke siguruar një mbrojtje themelore ndaj çdo mbizotërimi. Gjykata kushtetuese duke eliminuar deklarimin e përkatësisë etnike shkel vetë Kushtetutën, ku si vlerë themelore të saj ka përfaqësimin e drejtë dhe adekuat, dhe se na kthen në gjendjen para arritjes së Marreveshjes Paqësore të Ohrit.
Së fundmi, pas zgjedhjeve të fundit, parimi themelor i Marrëveshjes së Ohrit, që kërkon formimin e një shumice politike bazuar në përfaqësimin e drejtë të komuniteteve etnike, është shkelur rëndë. Ky veprim nuk ka të bëjë vetëm me BDI-në, por prek parimin e përfaqësimit të drejtë, i garantuar nga Amandamenti 6 i Kushtetutës së Maqedonisë së Veriut, dhe qëndron si një mekanizëm mbrojtës për të parandaluar mbizotërimin e shumicës ndaj joshumicës.
Këto tre goditje të mëdha ndaj themeleve të Marrëveshjes së Ohrit përbëjnë një kërcënim serioz për paqen, stabilitetin, harmoninë ndëretnike dhe demokracinë multietnike në Maqedoninë e Veriut. Këto nuk janë thjesht çështje të brendshme politike, por kanë pasoja të rënda për rajonin dhe për stabilitetin e tij. Këto ndërhyrje kërcënojnë të zhdukë elementet kyçe të paqes dhe të barazisë, duke na kthyer në kushtet e para vitit 2001, që ishin shkaktarët e krizës dhe luftës së atij viti.
Në këtë moment kritik, ju bëj thirrje për veprim të përbashkët dhe të vendosur për të mbrojtur arritjet e Marrëveshjes së Ohrit dhe të drejtat e garantuara të shqiptarëve. Angazhimi juaj për të sensibilizuar partnerët ndërkombëtarë dhe institucionet relevante për këtë krizë kushtetuese dhe politike është i domosdoshëm.
Ju falënderoj për përkushtimin tuaj të palodhshëm ndaj çështjeve shqiptare dhe stabilitetit të rajonit.
Me nderime të larta dhe respekt,
Ali Ahmeti
Kryetar i Bashkimit Demokratik për Integrim