Grupi rus i energjisë, Lukoil, planifikon të shesë rafinerinë e tij në Bullgari – asetin e tij më të madh në Ballkan – një konsorciumi katariano-britanik deri në fund të vitit, në një tregues të dobësimit të ndikimit të Moskës mbi furnizimet me energji në Evropën Juglindore.
Kompania po shet aksionet e saj në Lukoil Neftohim Burgas, rafineria kryesore në bregdetin e Detit të Zi, sipas një letre drejtuar zyrës së presidentit rus Vladimir Putin, të cilën e ka parë Financial Times. Për përmbylljen e marrëveshjes, kërkohet miratimi i Putinit.
Lukoil ka zgjedhur një konsorcium të përbërë nga Oryx Global, i kontrolluar nga biznesmeni katarian Ghanim Bin Saad Al Saad, dhe DL Hudson, një kompani tregtimi mallrash me bazë në Londër, si blerësin e saj të preferuar dhe synon të përfundojë marrëveshjen para fundit të vitit.
Oryx refuzoi të komentojë, ndërsa DL Hudson nuk iu përgjigj kërkesave për koment.
Ndalimi i BE-së për importet e naftës ruse pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Moska në vitin 2022 e ka bërë gjithnjë e më të vështirë për Lukoil të operojë në Bullgari.
Bullgaria, vend anëtar i BE-së dhe NATO-s, ka ushtruar gjithashtu presion mbi Lukoil për t’u larguar. Vitin e kaluar, ajo vendosi një taksë prej 60 për qind mbi fitimet, në përpjekje për ta detyruar kompaninë të dalë nga vendi, dhe gjithashtu ndaloi eksportin e produkteve të bazuara në naftën ruse nga Lukoil Neftohim Burgas.
Bullgaria, e cila dikur kishte marrëdhënie të ngushta me Rusinë, ka dërguar gjithashtu municione dhe armë të rëndësishme në Kiev, përfshirë naftë nga rafineria e Lukoil, në fazat e para të luftës.
Marrëdhëniet midis dy vendeve janë tensionuar më tej pas akuzave për përpjekjet e sabotatorëve rusë për të penguar prodhimin e armëve në Bullgari.
Emilian Gebrev, kompania e të cilit Emco prodhon një pjesë të madhe të municioneve standarde sovjetike dhe predhave për tanke që dërgohen në Ukrainë, tha për Financial Times vitin e kaluar se sabotatorët rusë kishin shënjestruar fabrikat dhe depot e tij.
Disa komentues thonë se Bullgaria duhej të kishte ushtruar më shumë presion mbi Lukoil për t’u larguar më herët për shkak të rreziqeve të sigurisë.
Ruslan Stefanov, drejtor programi në Qendrën për Studimin e Demokracisë, një organizatë në Sofje, tha: “Ky është qartazi rreziku më i madh ekonomik i sigurisë në Evropë dhe NATO. Çfarë do të ndodhte nëse EDF në Francë, Eni në Itali apo BP në Britani të Madhe do të ishte në pronësi të Rusisë? A do të duhej gjithashtu 1,000 ditë bombardimi në Ukrainë për të vepruar?”
Raundi përfundimtar i ofertuesve për kompaninë përfshin gjithashtu Socar, kompaninë shtetërore të energjisë së Azerbajxhanit, KazMunayGas, grupin shtetëror të energjisë së Kazakistanit, dhe grupin turk të naftës Opet, sipas letrës së dërguar në zyrën e Putinit.
Socar, KazMunayGas dhe Opet nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.
Në total, të paktën gjashtë grupe kanë shprehur interes për blerjen e kompanisë, sipas dy personave të njohur me çështjen.