Festat e Nëntorit, simbol i përpjekjeve të përbashkëta për liri dhe pavarësi, nxisin shpesh debatin mbi standardin e jetesës në dy shtetet shqiptare: Shqipërinë dhe Kosovën. Cili vend ka një ekonomi më të zhvilluar, paga më të lartë, apo tregues më të favorshëm socialë? Përgjigjja ndaj këtyre pyetjeve vjen përmes një analize të thelluar mbi indikatorët kryesorë ekonomikë dhe demografikë, duke iu referuar të dhënave nga “Instituti i Statistikave”, “Agjencia e Statistikave të Kosovës” dhe “Banka Botërore.”
Prodhimi i Brendshëm Bruto dhe pagat mesatare
Në aspektin ekonomik, Shqipëria kryeson në disa tregues kyç. Sipas “Bankës Botërore”, Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) për frymë gjatë vitit 2023 në Shqipëri ishte 7,877 euro, ndërsa në Kosovë kjo shifër ishte 5,829 euro. Diferenca është domethënëse dhe reflekton një avantazh të Shqipërisë në terma ekonomikë.
Një tjetër tregues ku Shqipëria tejkalon Kosovën është paga mesatare bruto. Në vitin 2023, paga mesatare bruto në Shqipëri u regjistrua në 762 euro, krahasuar me 570 euro në Kosovë. Ky raport ka ndryshuar nga analizat e mëparshme, ku Kosova kryesonte në këtë drejtim, duke sugjeruar përmirësime në tregun e punës në Shqipëri.
Tregu i punës: punësimi dhe papunësia
Papunësia në të dy vendet regjistrohet në normën 10.7%, sipas të dhënave të fundit të vitit 2023. Megjithatë, treguesi i punësimit tregon një diferencë të ndjeshme. Shqipëria regjistron një shkallë punësimi prej 66.7%, një shifër shumë më e lartë krahasuar me 37.8% të Kosovës. Diferenca në nivelin e punësimit tregon një kapacitet më të lartë të Shqipërisë për të integruar popullsinë në tregun e punës.
Inflacioni dhe çmimet
Sa i përket inflacionit, Kosova paraqitet më e favorshme. Norma e rritjes së çmimeve në Kosovë është vetëm 0.4%, krahasuar me 1.9% në Shqipëri. Ky tregues sugjeron se kosovarët përballen me më pak presion nga rritja e çmimeve, duke pasur kështu një avantazh në fuqinë blerëse relative.
Indikatorët demografikë dhe cilësia e jetës
Përveç treguesve ekonomikë, analiza përfshin edhe faktorë demografikë si mosha mesatare dhe jetëgjatësia, të cilët ndikojnë ndjeshëm në cilësinë e jetës.
Mosha mesatare në Kosovë është 34.8 vite, krahasuar me 42.5 vite në Shqipëri. Kjo sugjeron një popullsi më të re në Kosovë, që potencialisht mund të ndikojë pozitivisht në tregun e punës dhe zhvillimin ekonomik afatgjatë.
Në aspektin e jetëgjatësisë, shqiptarët e Kosovës jetojnë më gjatë se ata në Shqipëri, një tregues që lidhet me kushtet shëndetësore dhe sociale.
Konkluzion
Ndërsa Shqipëria qëndron më mirë në tregues si PBB për frymë, paga mesatare dhe shkalla e punësimit, Kosova ka avantazhe në normën më të ulët të inflacionit dhe jetëgjatësinë. Këto shifra pasqyrojnë dallime të theksuara mes dy vendeve, të cilat vijnë nga kontekste historike dhe zhvillimore të ndryshme.
Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se këta tregues nuk tregojnë gjithçka. Cilësia e jetesës shkon përtej statistikave dhe përfshin aspekte të tjera si qasja në shërbime publike, siguria, dhe ndjesitë subjektive të mirëqenies. Shqipëria dhe Kosova kanë potencialin për të mësuar nga njëra-tjetra dhe për të avancuar së bashku drejt përmirësimit të standardeve të jetesës për qytetarët e tyre.