Vangjush Dako, ish-kryebashkiaku i Durrësit dhe figurë e njohur e Partisë Socialiste, po përballet me një situatë të re hetimi nga SPAK, e cila e lidh atë me ish-deputetin Jurgis Çyrbja dhe lidhjet e tij me bandat e Shijakut. Dokumentet dhe përgjimet e zbardhura nga SKY ECC tregojnë se Çyrbja ka siguruar kandidimin e tij për deputet me ndihmën e kriminelëve të njohur, si Altin Hajri dhe Edmond Çekiçi.
Në vitin 2021, Çyrbja renditej i treti në listën e kandidatëve të PS në Durrës, por përgjimet tregojnë se garancitë për këtë renditje erdhën nga figura kriminale dhe jo nga strukturat zyrtare të partisë. Altin Hajri, kreu i një grupi kriminal të akuzuar për zhdukjen e Jan Prengës, rezulton të ketë lobuar për Çyrbjen duke e siguruar për vendin e tij në listë.
Edhe Edmond Çekiçi, i cili u vra disa muaj pas zgjedhjeve, del garant për pozicionimin e Çyrbjes në listë. Përgjimet tregojnë se Çekiçi kishte negociuar drejtpërdrejt për vendin e Çyrbjes në listën e PS, duke theksuar se kishte ndikim të drejtpërdrejtë në strukturat partiake.
Roli i Edi Ramës dhe përgjegjësia politike
Dokumentet zyrtare tregojnë se lista përfundimtare e kandidatëve të PS firmoset dhe dërgohet në KQZ nga kryetari i partisë, Edi Rama. Megjithatë, SPAK duket se shmang hetimet ndaj Ramës, edhe pse përgjimet e SKY ECC sugjerojnë se vendimet për renditjen e kandidatëve nuk mund të ishin bërë pa dijeninë e tij.
Në të kaluarën, Dako ka qenë i njohur për angazhimin e tij me elementë kriminalë për të siguruar fitoren e PS në zgjedhjet lokale të vitit 2017. Megjithatë, dosjet që implikojnë Dakon nuk kanë arritur të cënojnë pozitat e tij deri në shpalljen “non grata” nga SHBA.
A është Dako “kokë turku”?
SPAK ka treguar deri tani një kufizim të qartë në hetimet që përfshijnë figura të larta politike. Hetimet mbi Dakon dhe Çyrbjen tregojnë një model të njohur: përgjegjësia ndalet tek figura më të ulëta, ndërsa krerët politikë mbeten të paprekur.
Pavarësisht faktit që Rama ka firmosur listën e kandidatëve, SPAK përqendron hetimet tek Dako, duke e shpërfillur rolin e kreut të partisë. Ky qëndrim ngre pyetje të forta mbi efektivitetin dhe transparencën e sistemit të drejtësisë në Shqipëri.
Rasti Dako-Çyrbja reflekton një model të pandryshuar të përdorimit të bandave kriminale në zgjedhjet politike, duke mbajtur të pandryshuar një kulturë të mosndëshkimit për figurat më të larta politike. Pyetja kryesore mbetet: a do të arrijë SPAK të hetojë më tej, apo procesi do të ndalet tek figurat periferike?