Në zonën naftënxjerrëse më të vjetër të Shqipërisë, në Kuçovë, ndotja nga puset e naftës vijon të jetë një problem i madh për banorët, ndërsa autoritetet shtetërore vazhdojnë të bëjnë një sy qorr. Në dy vitet e fundit, është kryer vetëm një kontroll mjedisor, dhe kompania shtetërore Albpetrol është gjobitur vetëm një herë, ndonëse ndotja është e dukshme dhe banorët ankohen prej vitesh.
Në lagjen “Rreth Tapi”, ndotja është e përhapur kudo. Puset e naftës shpesh gjenden pranë banesave dhe vazhdojnë të rrjedhin, duke e bërë aromën e naftës të pranishme në çdo cep të zonës.
“Ja shikoje si është bërë rreth pusit, ‘lumë’ me naftë ndaj vjen kjo erë,” tha një banor i lagjes, ndërsa ruante bagëtinë.
Ndotje e përhapur, reagime të pakta
Albpetrol, kompania publike që operon në këtë zonë, është akuzuar për ndotje të një përroi në korrik 2023. Pas këtij incidenti, Inspektorati Kombëtar i Mbrojtjes së Territorit (IKMT) dhe policia ndërmorën një kontroll, i cili konfirmoi ndotjen dhe rezultoi në një gjobë prej 1 milion lekësh për kompaninë. Megjithatë, pas këtij rasti, nuk janë kryer kontrolle të tjera.
Banorët ankohen se ndotja është problem i vjetër, që nuk merr zgjidhje. Servet Tushe, pronar i një servisi të vogël, tha se ndotja ka frenuar zhvillimin e aktiviteteve private në zonë. “Çfarë aktiviteti mund të bësh në një vend ku ndotja nga nafta vazhdon dhe askush nuk pyet për këtë?” pyeti ai.
Fshatrat përreth të ndikuar rëndë
Në Kozarë, një tjetër zonë pranë Kuçovës, situata është po aq alarmante. Puset e naftës janë shpesh pranë serave të perimeve, duke ndikuar në aktivitetin bujqësor të banorëve. Megjithëse janë bërë disa përpjekje për zhvillimin e bujqësisë, ndotja vazhdon të jetë një pengesë e madhe.
“Problemi ka qenë gangrenë dhe vazhdon të jetë për banorët,” tha Fadil Marra, një banor i Kozarës. Ai shtoi se mungesa e kontrolleve dhe teknologjia e vjetër janë faktorët kryesorë që mbajnë gjallë këtë situatë.
Një problem i vjetër që kërkon zgjidhje
Kuçova, si zona e parë naftënxjerrëse në Shqipëri, ka një histori të gjatë shfrytëzimi, që daton nga viti 1928. Sot, nga 1623 puse që ndodhen në këtë zonë, 950 janë ende funksionale. Banorët thonë se puset rrjedhin vazhdimisht dhe institucionet nuk marrin masa të mjaftueshme për të eliminuar ndotjen.
“Çfarë të bëjmë, do jetojmë. Herë-herë e mbuloj me dhe grykën e pusit, ç’të bëj tjetër,” tha një fermer i ri në Kozarë, i cili punonte në një serë pranë puseve të ndotura.
Autoritetet duhet të veprojnë
Në një kohë kur banorët e zonës përpiqen të zhvillojnë bujqësinë dhe jetën komunitare, institucionet shtetërore duhet të ndërmarrin hapa konkretë për të pastruar zonën dhe për të ndaluar ndotjen nga aktivitetet e Albpetrolit. Situata aktuale është një thirrje për veprim, që nuk mund të injorohet më.
BIRN