Teatri Kombëtar, një nga institucionet më të rëndësishme kulturore në vend, duket se është kthyer në një platformë për përfitime personale nga drejtuesit e tij. Në qendër të këtyre dyshimeve është drejtori i Teatrit Kombëtar, Altin Basha, i emëruar në këtë post në vitin 2022. Në dy vitet e fundit, janë evidentuar një sërë skemash që ngrejnë pikëpyetje të mëdha mbi mënyrën e menaxhimit të fondeve publike dhe konfliktet e hapura të interesit.
Shfaqja “Vojçek” dhe përfitimet nga fondet publike
Një nga rastet më të dukshme është shfaqja “Vojçek,” e miratuar në mars të vitit 2023. Në këtë shfaqje, Altin Basha punësoi bashkëshorten e tij, Iliriana Basha, si skenografe dhe kostumografe. Edhe pse dokumentet tregojnë se ajo nuk ka marrë pagesë për punën e saj, rezulton se për kostumet e aktorëve janë kërkuar 12 milionë lekë. Për më tepër, kostumet janë vlerësuar me çmime që sfidojnë logjikën, ku për një pardesy janë paguar deri në 500 mijë lekë, ndërkohë që rrobaqepësi që i realizoi deklaroi se i kishte dorëzuar për një çmim shumë më të ulët.
Punësimet e diskutueshme dhe fondet e fryra
Në të njëjtën shfaqje, Altin Basha ka punësuar dy persona të tjerë nga rrethi i tij i ngushtë, të cilët kishin bashkëpunuar më parë me të në projekte private. Benada Shuta, e cila u punësua si grimiere, ka përfituar 4 milionë lekë, edhe pse dëshmitë tregojnë se grimi është kryer nga një tjetër personel i teatrit. Ndërkohë, për shfaqjen “E kuqe,” e vënë në skenën e Teatrit Eksperimental, Altin Basha ka përfituar 24 milionë lekë fonde, ku sërish bashkëshortja e tij shfaqet si skenografe dhe kostumografe.
Mungesa e transparencës dhe mbrojtja e të dhënave
Teatri Eksperimental ka refuzuar të ofrojë dosjen e plotë të shfaqjes “E kuqe,” duke u justifikuar me mungesën e autorizimit për të dhënë informacione “konfidenciale.” Kjo mungesë transparence lë vend për dyshime të mëdha mbi menaxhimin e fondeve dhe përbërjen e ekipit të përfshirë në këtë shfaqje, e cila kishte vetëm dy aktorë, por një personel prej 13 anëtarësh.
Reagimi dhe heshtja e drejtuesve
Në përballjen me gazetarët, Altin Basha refuzoi të jepte sqarime të qarta mbi këto çështje, ndërsa bashkëshortja e tij, Iliriana Basha, mohoi të ketë përfituar fonde nga kostumet e shfaqjes “Vojçek.” Megjithatë, deklaratat e saj nuk adresojnë pyetjet kryesore mbi çmimet e fryra dhe procedurat e dyshimta të punësimeve.
Rastet e evidentuara tregojnë një model të përsëritur të përfitimeve personale dhe mungesës së transparencës në menaxhimin e Teatrit Kombëtar dhe Eksperimental. Fondet publike, të cilat duhet të shërbenin për zhvillimin e artit dhe kulturës, janë shpërdoruar në mënyrë të turpshme për interesat private të një grupi të vogël njerëzish. Këto raste kërkojnë hetim të thelluar nga institucionet përkatëse dhe marrjen e masave për të garantuar menaxhim të drejtë dhe të ndershëm të burimeve publike./ PIRANJAT