Në një sallë të zymtë të Gjykatës së Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (GJKKO), Ilir Rrapaj humbi ndjenjat. Ishte 23 dhjetori i vitit 2024, një ditë që do të shënonte përkeqësimin e pozitave të tij dhe të ish-ministrit të Shëndetësisë, Ilir Beqaj. Fytyrat e lodhura të të pranishmëve në sallë, avokatët e tij dhe ata të bashkëpandehurve të tjerë, ishin të ngrira. SPAK kishte lëvizur, më në fund. Akuzat për “mashtrim” dhe “shpërdorim detyre” tani kishin marrë një përmasë të re: “Grup i strukturuar kriminal”.
Pas një hetimi që zgjati me vite, SPAK zbuloi një skemë që përfshinte kompani të mbështetura nga lidhje të forta familjare, politike dhe miqësore. Skema për “sterilizimin” e pajisjeve mjekësore ishte kthyer në një sterilizim të vërtetë të buxhetit të shtetit. Me faturime fiktive dhe kontrata të fryra, Ilir Rrapaj dhe rrjeti i tij arritën të zhdukin mbi 100 milionë euro. Por si u ndërtua ky rrjet dhe kush e mbrojti atë për kaq gjatë?
Nga një emigrant i zakonshëm te një bos i korrupsionit
Ilir Rrapaj, një djalë nga një familje e varfër vlonjate me shtatë fëmijë, ishte një nga ata shqiptarë që lanë gjithçka pas dhe morën rrugën e Otrantos në vitet ’90. Në Itali, ai ndërtoi një jetë të re dhe krijoi kontakte të fuqishme. Pasi u kthye në Shqipëri, Rrapaj nuk ishte më thjesht një emigrant i suksesshëm. Ai ishte kthyer në një “imprenditor” që kishte krijuar një rrjet të mirëorganizuar kompanish, të cilat përmes kontratave të fryra dhe miqësive strategjike kontrollonin fondet publike në shëndetësi.
Kompani si “Globalsher”, “Sani Service” dhe “Gama Service” ishin vetëm disa nga “krahët” e këtij oktapodi. Çdo kompani kishte një rol të përcaktuar qartë në skemën e mashtrimit. “Globalsher”, për shembull, regjistronte fatura fiktive për shërbime që kurrë nuk ishin kryer. Ndërkohë, “Sani Service” dhe kompani të tjera shërbenin si rrugëkalime për pastrimin e fondeve.
Por çelësi i suksesit të tij nuk ishin vetëm lidhjet ekonomike. Ishin edhe lidhjet e ngushta familjare dhe politike që e ndihmuan të ndërtonte një sistem të paprekshëm.
Rrjeti familjar dhe politik i Ilir Rrapajt
Në qendër të kësaj skeme qëndronte familja Rrapaj. Mitat Rrapaj, vëllai i Ilirit, kontrollonte shitjet dhe siguronte që çdo transaksion të kalonte pa probleme. Bledar Rrokaj, djali i motrës së tij, ishte administratori i parë i “Sani Service” dhe më vonë i “Globalsher”. Lorena Rrapaj, bashkëshortja e kushëririt të tij, ishte juristja që mbante në rregull dokumentet ligjore të kompanisë. Por lidhjet nuk mbaronin këtu.
Ada Gjiknuri, bashkëshortja e Panajot Gjiknurit, vëllait të Damian Gjiknurit, shërbente si “inxhiniere” për “Globalsher”. Lidhjet me emra të fuqishëm të politikës siguronin mbrojtje në rast të ndonjë problemi. Në këtë mënyrë, rrjeti i Rrapajt nuk ishte thjesht një rrjet biznesi. Ishte një rrjet farefisnor dhe politik që prekte nivelet më të larta të pushtetit.
Drejtësia e kapur: Trupa e KPK dhe një vendim i dyshimtë
Në vitin 2024, Komisioni i Pavarur i Kualifikimit (KPK) u përball me një nga testet më të mëdha të integritetit të tij: rivlerësimin e Besmir Rrapajt, ndihmës ligjor në Gjykatën e Lartë dhe kushërir i Ilir Rrapajt. Pavarësisht provave që tregonin lidhjet e tij të ngushta me rrjetin kriminal, trupa e përbërë nga Etleda Çiftja, Firdes Shuli dhe Lulzim Hamitaj e konfirmoi atë në detyrë.
Lulzim Hamitaj, i cili kishte rol kyç si relator i dosjes, kishte vetë lidhje të dyshimta me rrjetin e Rrapajt. Në dosje kishte të dhëna që tregonin se Besmir Rrapaj kishte marrë një hua për blerjen e një apartamenti nga “Globalsher”, një kompani e kontrolluar nga kushëriri i tij Ilir Rrapaj. Por kjo nuk mjaftoi për ta përjashtuar atë.
Si funksiononte skema?
Skema e Rrapajt bazohej në disa teknika kryesore:
- Fatura fiktive: Kompanitë regjistronin shpenzime që kurrë nuk ishin kryer.
- Rritja e kostove: Çmimet për sterilizimin e pajisjeve mjekësore fryheshin disa herë mbi vlerën reale.
- Përdorimi i familjarëve dhe miqve: Pozicionet kyçe në kompani ishin të mbushura me të afërmit e Rrapajt, duke siguruar që gjithçka të kontrollohej brenda rrjetit.
Vetëm “Globalsher” dhe “Sani Service” arritën të përvetësonin mbi 7.2 milionë euro përmes skemës së faturave fiktive.
E ardhmja e pasigurt: Çfarë do të ndodhë tani?
Afera e sterilizimit ka tronditur besimin e publikut jo vetëm tek institucionet shëndetësore, por edhe tek drejtësia dhe politika. Pavarësisht hetimeve të SPAK, shumë pyesin nëse ky rrjet do të çmontohet plotësisht apo do të mbrohet nga ata që e kanë krijuar dhe mbështetur atë.
Ilir Rrapaj dhe bashkëpunëtorët e tij nuk janë thjesht një grup individësh të korruptuar. Ata përfaqësojnë një sistem të tërë që ka kapur institucionet dhe që vazhdon të zhvasë burimet e vendit. Dhe pyetja që mbetet pa përgjigje është kjo: A mundet drejtësia shqiptare të çlirohet nga kapja e saj dhe t’i kthejë shpresën qytetarëve të saj?