Vendimi i ish-presidentit amerikan Donald Trump për të ndalur financimin ndërkombëtar ka shkaktuar alarm në shumë vende, përfshirë Shqipërinë. Pezullimi i fondeve për një periudhë 90-ditore pritet të prekë qindra organizata që mbijetojnë falë donacioneve të huaja, kryesisht nga SHBA, BE dhe fondacione të tjera ndërkombëtare.
Goditje për sektorin jo-fitimprurës
Sipas të dhënave të “Open Data”, në Shqipëri janë të regjistruara mbi 2 mijë organizata joqeveritare (OJF), një pjesë e madhe e të cilave mbështeten nga financimet ndërkombëtare. Statistikat tregojnë se në vitin 2020 ishin aktive 2316 organizata, qendra apo fondacione, me një mesatare vjetore prej 230 regjistrimesh të reja nga viti 2006 deri në 2020.
Ambasada amerikane ka shpërndarë fonde për projekte në media, të drejtat e njeriut, drejtësi dhe mjedis, por tashmë ky financim është pezulluar për të verifikuar efektivitetin e projekteve. Zyrtarët amerikanë argumentojnë se fondet duhet të shkojnë vetëm për projekte me ndikim real dhe jo për struktura që funksionojnë vetëm në letër.
Reagime dhe ndikimi në sektor
Pezullimi i fondeve ka nxitur reagime të forta nga drejtuesit e organizatave që mbështeten tek ndihma e huaj. Disa prej tyre kanë dalë publikisht duke shprehur shqetësimin për të ardhmen e tyre, duke theksuar se shumë projekte sociale dhe mediatike mund të rrezikohen.
Në anën tjetër, burime nga mediat ndërkombëtare sugjerojnë se ky vendim është pjesë e një strategjie më të gjerë për të reduktuar financimet që nuk sjellin përfitime të drejtpërdrejta për SHBA-në. Pas 90 ditëve të pezullimit, pritet të ketë një rishikim të listës së përfituesve, çka mund të çojë në mbylljen e financimeve për shumë organizata në Shqipëri.
Vendet e tjera ndjekin të njëjtën linjë
Një tjetër goditje për sektorin jo-fitimprurës erdhi nga Zvicra, e cila gjithashtu ka vendosur të ndalojë fondet për organizatat e huaja. Nuk përjashtohet mundësia që edhe vende të tjera të ndjekin këtë shembull, duke e vështirësuar më tej situatën financiare të OJF-ve shqiptare.
Ndërkohë, mbetet për t’u parë se çfarë ndikimi do të ketë ky vendim në shoqërinë civile dhe si do të mbijetojnë organizatat që deri më tani kanë mbështetur projekte në fusha kyçe si liria e medias, transparenca dhe mbrojtja e të drejtave të njeriut.