Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ka shprehur shqetësimin e tij për rritjen drastike të rasteve me autizëm në SHBA. Në një postim në rrjetin e tij social, ai shkroi:
“20 vjet më parë, autizmi tek fëmijët ishte 1 në 1000. Tani është 1 në 34. WOW! Diçka është vërtet e gabuar.”
Shifrat e përmendura nga Trump kanë një ndryshim të vogël nga të dhënat zyrtare. Sipas Qendrës për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), në fillim të viteve 2000, rreth 7 në 1000 fëmijë diagnostikoheshin me autizëm. Në vitin 2022, ky numër arriti në 1 në 36 fëmijë.
Faktorët e mundshëm që ndikojnë në rritjen e rasteve me autizëm
Ekspertët kanë ngritur shqetësime mbi normat në rritje të shpejtë të autizmit, duke argumentuar se kjo nuk mund të shpjegohet vetëm me diagnostikimin më të mirë dhe ndërgjegjësimin më të madh.
Sipas Dr. Cooper Stone, psikiatër në Filadelfia, faktorët mjedisorë mund të jenë pjesërisht të implikuar në zhvillimin e autizmit.
Disa studime sugjerojnë se:
- Ndotja kimike në ushqim dhe ujë mund të lejojë që toksinat të depërtojnë në qarkullimin e gjakut të nënave shtatzëna dhe të ndikojnë në trurin e fetusit, duke shkaktuar inflamacion dhe dëmtime të sinjaleve nervore.
- Përdorimi i pesticideve është rritur ndjeshëm gjatë dekadave të fundit, çka mund të jetë një faktor që ndikon në zhvillimin neurologjik të fëmijëve.
- Rritja e mbijetesës së foshnjave të lindura para kohe, të cilët janë më të ndjeshëm ndaj vonesave zhvillimore dhe autizmit.
Rritja e rasteve me autizëm sipas studimeve
Një hulumtim i botuar në JAMA Network Open zbuloi se diagnozat e autizmit te fëmijët e moshës 5-8 vjeç u rritën me 175% midis viteve 2011 dhe 2022.
Në mënyrë të veçantë, grupmosha 26-34 vjeç shfaqi një rritje prej 450%, duke sugjeruar se shumë individë kanë marrë një diagnozë të vonuar.
Ndikimi i ndotjes së ajrit dhe kimikateve
Studime të ndryshme kanë gjetur se ekspozimi ndaj ndotjes së ajrit dhe kimikateve mund të rrisë rrezikun e autizmit:
- Universiteti i Harvardit ka zbuluar se ekspozimi ndaj grimcave të ndotjes së ajrit gjatë fëmijërisë së hershme mund të rrisë rrezikun e autizmit me 64%.
- Një studim australian zbuloi se djemtë e ekspozuar ndaj kimikatit Bisphenol A (BPA) në mitër kishin 6 herë më shumë gjasa për të zhvilluar autizëm para moshës 11 vjeç.
- Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit (EPA) në SHBA pezulloi përdorimin e pesticidit DCPA (Dacthal) për shkak të ndikimit negativ tek foshnjat e ekspozuara gjatë shtatzënisë.
A është rritja e autizmit një alarm për politikëbërësit?
Rritja e vazhdueshme e rasteve me autizëm po ngre shqetësime të mëdha për politikëbërësit dhe ekspertët e shëndetit publik. Studimet vazhdojnë të theksojnë nevojën për hulumtime të mëtejshme mbi shkaqet mjedisore të autizmit dhe ndikimin e ndotjes në shëndetin neurologjik të fëmijëve.