Liqeni Neuron: Një zbulim historik në Shqipëri
Një ekip shkencëtarësh çekë ka zbuluar liqenin termal nëntokësor më të madh në botë në zonën e llixhave të Sarandaporit në Leskovik, Korçë. Ky liqen, i quajtur Liqeni Neuron, është rezultat i viteve të kërkimeve në rajonin kufitar mes Shqipërisë dhe Greqisë dhe është konsideruar si një mrekulli natyrore.
Si u bë zbulimi?
Në vitin 2021, shkencëtarët çekë nisën eksplorimet në sistemet e shpellave të rajonit të Vromonerit, në anën shqiptare të kufirit. Ata zbuluan burime termale që çlironin kolona avulli të larta, duke sugjeruar praninë e një burimi të madh uji të nxehtë nën sipërfaqe.
Pasi gjurmuan burimin e avullit, studiuesit arritën në një humnerë mbi 100 metra të thellë, të cilën e quajtën “Atmos”. Në fund të kësaj humnerë, ata zbuluan liqenin gjigant, i cili më vonë u konfirmua si më i madhi i llojit të tij në botë.
Karakteristikat e Liqenit Neuron
- Gjatësia: 138 metra
- Gjerësia: 42 metra
- Perimetri: 345 metra
- Kapaciteti i ujit: 8,335 metër kub
- Uji: Mineral i pasur me sulfur hidrogjeni
Në krahasim, madhësia e liqenit është tre herë më e madhe se salla kryesore e Teatrit Kombëtar në Pragë.
Teknologjia e përdorur për zbulimin
Ekipi i studiuesve përdori teknologjinë më të fundit për të hartuar strukturën e shpellës dhe liqenit. Ata përdorën:
- Skaner-celular LIDAR, i cili krijoi një model të saktë 3D të shpellës
- Sonarë për të matur pjesën nënujore të liqenit
- GeoSlam, një teknologji e avancuar skanimi 3D për të dokumentuar formacionin unik të shpellës
Pse është ky zbulim i rëndësishëm?
Sipas Richard Bouda, një nga speleologët dhe fotografët që morën pjesë në ekspeditë, ky zbulim jo vetëm që ka rëndësi shkencore, por edhe turistike.
“Ne e dinim që kishim zbuluar diçka të veçantë. Ky liqen mund të kthehet në një atraksion turistik unik në botë. Gjithashtu, ky zbulim ndihmon në mbrojtjen dhe kuptimin e ekosistemit të ujërave nëntokësore në këtë zonë”, tha Bouda.
Impakti turistik dhe shkencor
Ky liqen pritet të tërheqë shkencëtarë, eksplorues dhe turistë nga e gjithë bota, duke e vendosur Leskovikun dhe Korçën në hartën ndërkombëtare të destinacioneve natyrore unike.
Për më tepër, studiuesit besojnë se ky zbulim do të ndihmojë në mbrojtjen e burimeve ujore nëntokësore dhe në zhvillimin e strategjive për ruajtjen e ekosistemit të zonës.