Ideja e anëtarësimit të Kanadasë në Bashkimin Evropian ka marrë vëmendje të re pas kërcënimeve të presidentit amerikan Donald Trump për tarifa të larta ndaj vendit. Ndërsa marrëdhëniet SHBA-Kanada janë thelbësore për ekonominë kanadeze, disa ekspertë po propozojnë një orientim më të afërt me Evropën.
A është e mundur që Kanadaja të anëtarësohet në BE?
Sipas Traktatit të Mastrihtit (1992), vetëm një “shtet evropian” mund të aplikojë për anëtarësim në BE. Edhe pse Kanadaja ka lidhje historike, ekonomike dhe politike me Evropën, kriteri gjeografik është një pengesë e madhe.
Rasti i vetëm kur BE refuzoi një anëtarësim për shkak të gjeografisë ishte Maroku në vitet ‘80, kur iu bë e qartë se vetëm vendet evropiane mund të anëtarësoheshin. Kjo mund të përjashtojë edhe Kanadanë, përveç nëse rregullat ndryshojnë për të përfshirë shtetet aleate.
Çfarë ndryshimesh do të kërkonte anëtarësimi?
Nëse BE do të pranonte Kanadanë si një kandidate të mundshme, procesi i integrimit do të ishte kompleks dhe do të kërkonte:
- Adoptimin e rregullave të BE-së në ekonomi, mjedis, siguri ushqimore dhe të drejtat e punëtorëve.
- Një monedhë të re – shumica e vendeve të BE-së përdorin euron, përveç disa përjashtimeve si Danimarka dhe Suedia.
- Lëvizje të lirë të njerëzve – qytetarët kanadezë do të kishin të drejtën të punonin dhe të jetonin kudo në BE.
Procesi i anëtarësimit është jashtëzakonisht i gjatë. Për shembull, Turqia aplikoi për anëtarësim në 1987 dhe ende nuk është pranuar.
A do të kishte Kanadaja përfitime ekonomike?
Kanadaja tashmë ka një marrëveshje tregtare me BE-në (CETA), e cila eliminon shumicën e tarifave. Por anëtarësimi në BE do t’i jepte vendit qasje të plotë në tregun e përbashkët evropian, duke reduktuar barrierat jo-tarifore dhe duke lehtësuar lëvizjen e mallrave, kapitalit dhe shërbimeve.
Disavantazhet e mundshme
- Dorëzimi i një pjese të sovranitetit – politikat ekonomike dhe rregullat e BE-së do të kishin ndikim të drejtpërdrejtë në vendimmarrjen kanadeze.
- Ndikimi i rregulloreve të rrepta të BE-së – për shembull, BE ka kornizën më të rreptë ligjore për inteligjencën artificiale, çka mund të ndikojë sektorët teknologjikë kanadezë.
- Tensionet me SHBA-në – një anëtarësim në BE mund të përkeqësonte marrëdhëniet ekonomike dhe diplomatike me SHBA-në, e cila është partneri kryesor tregtar i Kanadasë.
Një alternativë më realiste
Ekspertët sugjerojnë që Kanadaja duhet të forcojë marrëdhëniet me BE-në pa u bërë anëtare. Kjo mund të përfshijë:
- Zgjerimin e CETA-s për të lehtësuar më shumë tregtinë dhe investimet.
- Harmonizimin e rregullave në fusha strategjike si energjia e gjelbër dhe burimet e rralla minerale.
Përfundim
Megjithëse anëtarësimi i Kanadasë në BE është një skenar pak i mundshëm, ideja për një bashkëpunim më të ngushtë ekonomik dhe politik me Evropën ka bazë. Sfidat janë të mëdha, por forcimi i marrëdhënieve përmes marrëveshjeve të zgjeruara tregtare dhe investimeve të ndërsjella mund të jetë një alternativë më realiste dhe më e shpejtë për të arritur përfitime të ndërsjella.