Zgjedhjet e fundit parlamentare në Kosovë kanë shënuar një tjetër moment kritik në skenën politike të vendit, me Vetëvendosjen që del forcë e parë, por pa mundësinë e formimit të qeverisë pa koalicion. Këto rezultate tregojnë jo vetëm një rënie të mbështetjes për partinë e kryeministrit Albin Kurti, por edhe një rikonfigurim të forcave opozitare që synojnë të sfidojnë modelin e tij të qeverisjes.
Rezultatet dhe konteksti politik
Sipas të dhënave paraprake të KQZ-së, rezultatet janë si më poshtë:
- Vetëvendosje (LVV) – 41.99%
- Partia Demokratike e Kosovës (PDK) – 22.68%
- Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) – 17.90%
- Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) – 7.56%
- Lista Serbe – 2.98%
Pjesëmarrja e ulët në zgjedhje dhe tensionet politike kanë krijuar një klimë të paqartë mbi rrugën që do të ndjekë Kosova në vitet e ardhshme. Albin Kurti mbetet lideri më i votuar, por humbja e një shumice absolute e bën të detyrueshëm formimin e një koalicioni, diçka që pritet të jetë sfiduese për të.
Koalicioni, sfida më e madhe për Kurtin
Pavarësisht se është forca kryesore politike, Vetëvendosje nuk ka arritur të përsërisë suksesin e zgjedhjeve të vitit 2021, ku siguroi mbi 50% të votave dhe qeverisi e vetme. Me këtë rezultat, Kurti do të duhet të negociojë me partitë opozitare për të formuar një shumicë parlamentare, një proces që pritet të jetë i vështirë për disa arsye:
- Marrëdhëniet e tensionuara me opozitën – PDK dhe LDK kanë qenë kundërshtare të ashpra të qeverisë së Kurtit dhe kanë akuzuar atë për autoritarizëm dhe paaftësi në menaxhimin e dialogut me Serbinë.
- Aleatët e mundshëm të dobët – AAK mund të jetë një partner potencial, por nuk e siguron shumicën e nevojshme.
- Lista Serbe dhe faktori ndërkombëtar – Pjesëmarrja e ulët e serbëve në zgjedhje dhe tensionet në veri shtojnë presionin ndërkombëtar për një qeveri më gjithëpërfshirëse, diçka që Kurti ka refuzuar ta bëjë në të kaluarën.
Ndikimi i dialogut me Serbinë dhe ndërhyrja ndërkombëtare
Një nga sfidat më të mëdha që do të përcaktojë fatin e qeverisë së ardhshme është dialogu me Serbinë.
- Bashkimi Evropian ka kërkuar nga Kosova krijimin e Asociacionit të Komunave Serbe, një kërkesë që Kurti e ka refuzuar, duke e parë si një rrezik për sovranitetin e vendit.
- Administrata e re e SHBA-së me Donald Trump në pushtet dhe emërimi i Richard Grenell si i dërguar special për Ballkanin mund të sjellë ndryshime të mëdha në presionin ndaj Kosovës. Grenell ka qenë kritik i hapur i qeverisjes së Kurtit dhe ka mbështetur një marrëveshje më të favorshme për Serbinë.
A është Kosova pranë një bllokimi politik?
Nëse Kurti nuk arrin të formojë një qeveri të qëndrueshme, Kosova mund të hyjë në një cikël të ri bllokadash politike, që mund të çojë në zgjedhje të parakohshme.
- Opozita e sheh këtë si një mundësi për të fituar terren politik dhe për të sfiduar lidershipin e Vetëvendosjes.
- BE dhe SHBA do të kërkojnë stabilitet politik për të rifilluar negociatat mes Kosovës dhe Serbisë.
- Populli kosovar, i zhgënjyer nga qeverisja dhe mungesa e reformave, mund të përballet me një krizë të re politike dhe ekonomike.
Përfundim: Një qeveri e brishtë dhe presion i madh ndërkombëtar
Rezultati i zgjedhjeve e vendos Kosovën në një situatë të ndërlikuar. Kurti dhe Vetëvendosje mbeten forca më e madhe politike, por pa një shumicë absolute, duke e bërë formimin e një qeverie të qëndrueshme një sfidë të vështirë. Në të njëjtën kohë, tensionet me Serbinë, presioni i SHBA-së dhe BE-së, si dhe mungesa e një alternative të fortë opozitare, e bëjnë këtë një moment kritik për të ardhmen e Kosovës.
Në javët e ardhshme, negociatat për koalicionin do të jenë vendimtare për të kuptuar se kush do të qeverisë Kosovën dhe si do të përballen sfidat kryesore që e presin vendin.