Skandali më i fundit që ka dalë në dritë, i lidhur me shpenzimet marramendëse të Ajola Xoxës, bashkëshortes së Erion Veliajt, është një tregues i qartë i një sistemi të kalbur nga korrupsioni i pandëshkuar. Pretendimet se Xoxa ka shpenzuar 870 mijë euro vetëm në blerje online, pa përmendur shumat e tjera në qendrat tregtare, janë më shumë sesa një akuzë për abuzim me pushtetin – ato janë një fotografi e shoqërisë sonë, e cila vazhdon të pranojë pabarazinë e skajshme dhe plaçkitjen e burimeve publike nga një elitë e pandëshkuar.
A e paguan populli luksin e oligarkëve të rinj?
Në një vend ku paga mesatare mbetet e ulët, çmimet e shtëpive rriten në mënyrë të pamëshirshme dhe qytetarët e zakonshëm luftojnë për të përballuar jetesën, një grusht njerëzish shijojnë një luks të paimagjinueshëm, financuar, siç pretendohet, nga lejet e ndërtimit dhe koncesionet e errëta. Pyetja kryesore që lind është: A janë këto para të pastra, apo produkt i një skeme të gjerë korruptive?
Ajo që po ndodh në Tiranë është modeli klasik i një ekonomie të kapur. Nëse ndërtuesit nuk kanë më nevojë të paguajnë miliona euro nën dorë për të siguruar leje ndërtimi dhe favorizime, a nuk do të thoshte kjo ulje të çmimeve të banesave për qytetarët? Apo mos vallë, këto shuma të fshehura në blerje luksi, resorte dhe transaksione të dyshimta janë një pasqyrim i qartë i mekanizmit të pastrimit të parave në Shqipëri?
Tirana në flakë, por vetëm nga indinjata e heshtur
Postimet në rrjete sociale, ku shprehet revoltë ndaj kësaj situate, tregojnë se njerëzit e kuptojnë pabarazinë ekstreme në të cilën jetojnë. “Tiranës duhet t’i vihet flaka”, shkruan një komentues i irrituar – një figurë e fortë letrare për të përshkruar shkatërrimin e besimit të qytetarëve në drejtësi dhe shtetin e tyre. Megjithatë, përtej zemërimit virtual, ku është revolta reale?
Në një shoqëri ku kriza ekonomike ka bërë që shumë të rinj të largohen masivisht, ku mungon besimi tek institucionet dhe ku drejtësia duket se lëviz me ritme të ngadalta për të ndëshkuar të fuqishmit, ajo që ndodh në luksin e një grushti njerëzish në pushtet nuk është thjesht një skandal – është një fatkeqësi kombëtare.
SPAK dhe testi i vërtetë i drejtësisë
Hetimet e SPAK kanë vënë nën shënjestër Veliajn dhe rrethin e tij të biznesmenëve të fuqishëm, por pyetja mbetet: A do të shkojnë deri në fund? A do të guxojë drejtësia të çojë përpara një proces të pastër ligjor, apo do të ndodhë sërish ajo që kemi parë kaq shpesh në Shqipëri – një ritual gjysmë-hetimesh që mbyllet me marrëveshje të fshehta dhe dalje të pastër të pushtetarëve nga krizat e momentit?
Nëse skandale si ky nuk prodhojnë ndëshkime reale, atëherë Shqipëria do të mbetet një vend ku e vetmja rrugëdalje për qytetarët është ose të largohen, ose të pranojnë të jetojnë në një sistem të ndërtuar për të favorizuar pakicën e pushtetit.
Koha për të vepruar është tani. Por a është shoqëria shqiptare e gatshme ta përballet këtë realitet dhe ta ndryshojë atë? Apo do të vazhdojmë të jemi një popull që thjesht ankohet në Facebook, ndërsa oligarkët vazhdojnë të blejnë miliona euro veshje dhe bizhuteri nga kolltukët e tyre luksozë?