Zgjedhjet e 11 majit pritet të jenë një përplasje dramatike jo vetëm mes të mëdhenjve, por edhe për mbijetesën e partive të vogla që kërkojnë me çdo kusht një “karrige” në Kuvend. Por sa vota nevojiten realisht për një deputet? Dhe çfarë loje të fshehtë luan formula D’Hondt?
Në teori, 140 deputetë përfaqësojnë 3.7 milionë zgjedhës shqiptarë, por realiteti është ndryshe. Emigracioni ka zbrazur Shqipërinë dhe listat e votuesve janë të fryra. Në vitin 2021, pjesëmarrja ishte vetëm 46%, ndërsa mesatarisht duheshin 12 mijë vota për të nxjerrë një deputet.
Por në realitet… PS nxori një deputet për çdo 10,400 vota, ndërsa LSI i kushtoi 27 mijë vota për një mandat të vetëm! Një pabarazi tronditëse që rrëfen se formula D’Hondt është projektuar për të favorizuar të mëdhenjtë dhe për të djegur votat e të vegjëlve.
Qarku që e vendos fatin: TIRANA!
Në vitin 2021, Tirana ishte “fushëbeteja” ku mandati i fundit u fitua me rreth 12 mijë vota, ndërsa në Dibër mjaftuan vetëm 7255 vota. Në Shkodër, PSD mori dy deputetë me pak më shumë se 16 mijë vota, një shifër që shokoi edhe partinë vetë.
“Votat e djegura” – arma sekrete që favorizon maxhorancën
Në 2021, shumë vota të LSI dhe partive të tjera u dogjën në sistem, sepse nuk arritën të kapnin mandat. Këto mandate shkuan automatikisht për PS, duke i dhënë asaj shumicën. E njëjta skemë pritet të përsëritet më 11 maj, ndërkohë që opozita është copëtuar në disa miniblloqe që do të zhduken pa lënë gjurmë.
Censi 2023: Shqipëria Me 500 Mijë Banorë Më Pak
Statistikat e reja demografike tregojnë se popullsia e Shqipërisë ka rënë me 500 mijë banorë që nga 2011. Nëse kjo rënie reflektohet edhe në listat e votuesve dhe në pjesëmarrje, çdo votë do të vlejë më shumë se kurrë – por vetëm për ata që e kalojnë pragun fatal.
Diaspora Në Letër: 246 Mijë Votues Por Pa Garanci
Rreth 246 mijë shqiptarë janë regjistruar për të votuar me postë, por askush nuk garanton që votat e tyre do të mbërrijnë në kohë apo do të numërohen pa kontestim.
Sa vota duhen për një deputet në 2025?
Nga 7000 në Dibër deri në 13,000+ në Tiranë, në varësi të pjesëmarrjes dhe shpërndarjes së votës.
A dëmton formula D’Hondt partitë e vogla?
Po. Sa më shumë të copëtohet opozita, aq më shumë mandate “falet” partisë më të madhe.
Pse LSI humbi deputetë në 2021?
Sepse, edhe pse kishte 108 mijë vota, nuk i shpërndau në mënyrë efektive për të kapur mandate në qarqe kyçe.
A ka ndonjë garanci për votën e diasporës?
Jo. KQZ ende nuk ka përvojë reale në menaxhimin masiv të votës postare dhe rreziku i kontestimit është i lartë.
11 maji mund të jetë një ditë normale për shumë shqiptarë, por për partitë politike është një betejë ekzistenciale – ku një mandat mund të vlejë më shumë se një jetë politike.