Pashkët, festa më e madhe e krishterimit, simbolizojnë ringjalljen e Jezu Krishtit tri ditë pas kryqëzimit të tij. Kjo ditë është një nga pikat kulmore të kalendarit fetar të besimit të krishterë dhe përfaqëson fitoren mbi mëkatin, vdekjen dhe errësirën.
Origjina E Pashkëve
Festa e Pashkëve ka rrënjë të thella në traditën e hershme të krishterë. Ajo nisi të festohej që në shekullin e parë, menjëherë pas ngjarjes së ringjalljes së Krishtit, si një shprehje e gëzimit dhe shpresës për jetë të përjetshme. Fillimisht, komunitetet e krishtera e festonin në përputhje me kalendarin hebraik të Pashkës, por më vonë, në vitin 325 pas Krishtit, Këshilli i Nikesë vendosi që Pashkët të festoheshin çdo të diel pas hënës së plotë që vjen pas ekuinoksit të pranverës. Kjo është arsyeja pse data e Pashkëve ndryshon çdo vit.
Kuptimi I Fjalës “Pashkë”
Fjala “Pashkë” ka etimologji të ndryshme dhe jo tërësisht të saktësuar. Sipas një teorie, ajo rrjedh nga emri i perëndeshës gjermane Eastre, që simbolizonte pranverën dhe pjellorinë. Teori të tjera e lidhin me fjalën norvegjeze Eoster, e cila nënkupton “sezonin e lindjes së re”. Në anglisht, fjala “East” (lindje) rrjedh nga e njëjta rrënjë. Pavarësisht origjinës, festa e Pashkëve është sinonim i dritës, fillimit të ri dhe triumfit shpirtëror.
Simbolet E Pashkëve
Lepuri i Pashkëve
Lepuri është një ndër simbolet më të njohura të Pashkëve, veçanërisht në kulturën perëndimore. Ai është një simbol i pjellorisë dhe rigjenerimit, pasi lepujt janë të njohur për shumimin e shpejtë dhe lidhjen me natyrën pranverore. Në mitologjinë pagane, lepuri lidhej me ciklet hënore, ndërsa në kontekstin e Pashkëve, ai përfaqëson dhurimin dhe bekimin e jetës së re. Legjenda thotë se lepuri sjell vezë shumëngjyrëshe për fëmijët në ditën e Pashkëve.
Vezët e Pashkëve
Vezët e lyera, sidomos ato me ngjyrë të kuqe, janë pjesë e traditës së krishterë lindore dhe simbolizojnë gjakun e Krishtit dhe ringjalljen. Në shumë kultura të lashta, si ajo egjiptiane, perse, greke dhe romake, veza përfaqësonte jetën dhe lindjen. Tradita e ngjyrosjes së vezëve ka kaluar brez pas brezi dhe ka marrë forma të ndryshme nga një vend në tjetrin. Sot, ajo është një veprim simbolik i festimit dhe bashkimit të familjes.
Qengji i Pashkëve
Qengji është një nga simbolet më të lashta të Pashkëve. Ai përfaqëson flijimin e Krishtit si “Qengji i Perëndisë”, që u dha për mëkatet e njerëzimit. Ky simbol ka lidhje edhe me Pashkën hebraike, ku familjet flijonin një qengj si pjesë e festës tradicionale. Në ikonografinë krishtere, qengji zakonisht paraqitet me një aureolë dhe një flamur të bardhë me kryq, si simbol i pastërtisë, pafajësisë dhe shpëtimit.
Traditat E Pashkëve Në Shqipëri
Në Shqipëri, Pashkët kremtohen me solemnitet si nga komuniteti katolik, ashtu edhe nga ai ortodoks. Traditat përfshijnë meshën e madhe të natës së Pashkëve, bekimin e ushqimeve, këmbimin e vezëve të kuqe, si dhe gatime tradicionale si qengji i pjekur, kulaçi dhe ëmbëlsira të veçanta. Familjet shqiptare mblidhen së bashku për të ndarë këtë ditë të shenjtë në paqe dhe besim.