Dështim Masiv Në Investimet Lokale: Plani Vjetor Rrezikon Të Mbetet Në Letër
Pavarësisht atmosferës zgjedhore dhe premtimeve për afrim me qytetarët në muajt e parë të vitit, bashkitë shqiptare kanë dështuar të nisin seriozisht zbatimin e investimeve publike. Vetëm 5 për qind e fondit vjetor është realizuar në tremujorin e parë të 2025, duke shënuar një nga performancat më të dobëta të viteve të fundit.
Të dhënat e Ministrisë së Financave zbulojnë se bashkitë kanë shpenzuar vetëm 1.8 miliardë lekë nga 35.7 miliardë lekë të planifikuara, ekuivalente me 18 milionë euro nga mbi 300 milionë euro që duhej të investoheshin në total.
“Nëse kjo tendencë vazhdon, realizimi vjetor do të jetë edhe më i ulët se në vitin 2024,” – paralajmërojnë ekspertët.
Ku Shkuan Paratë?
Nga fondi i investuar, pjesa dërrmuese është përdorur për:
- Asfaltim dhe mirëmbajtje rrugësh në zona urbane dhe rurale
- Ndriçim publik
- Punë të pjesshme rikonstruksioni
Ndërkohë, investimet në arsim – si rikonstruksioni i shkollave, kopshteve dhe çerdheve – ishin minimale.
Problem Sistematik: Planifikim I Dobët Dhe Staf I Pakualifikuar
Situata nuk është e re. Në vitin 2024, bashkitë realizuan vetëm 43% të programit vjetor, duke shpenzuar 19.9 miliardë lekë nga 46.3 miliardë të planifikuara. Paaftësia për të përmbushur programet e shpallura po thellohet dhe lidhet me:
- Mungesën e stafit të kualifikuar për hartimin dhe menaxhimin e projekteve kapitale
- Probleme të vazhdueshme me tenderimet, të cilat kontestohen rregullisht nga kompanitë pjesëmarrëse
- Burokraci dhe koordinim të dobët midis bashkive dhe institucioneve të tjera shtetërore
“Në çdo hallkë të zinxhirit të investimeve ekziston ngërç. Administrata nuk është as teknike, as funksionale në kohë,” – vlerëson një ekspert i financave publike.
Raste Konkretë: Nga Durrësi Tek Vlora
- Bashkia Durrës, një prej më të mëdhenjve në vend dhe porta turistike kryesore e Shqipërisë, arriti të realizojë vetëm 50% të planit vjetor më 2024.
- Bashkia Vlorë, me qendër prefekture, u rendit në fund të listës me vetëm 17% realizim, duke investuar 251 milionë lekë nga 1.4 miliardë të planifikuara.
Pse është kaq i ulët realizimi i investimeve nga bashkitë?
Shkaqet kryesore janë mungesa e kapaciteteve teknike, burokracitë, mungesa e koordinimit dhe problematikat me tenderimet.
Çfarë ndodh me fondet që nuk shfrytëzohen?
Në shumë raste, ato mbeten të papërdorura dhe kthehen në buxhetin e shtetit ose ridestinohen vitin pasardhës, duke humbur kohë për nevojat urgjente të qytetarëve.
Cilat janë zonat më problematike?
Vlorë, Elbasan, Gjirokastër dhe bashkitë e vogla në zonat malore kanë performuar më dobët.
A ka ndonjë plan për përmirësim?
Qeveria ka premtuar reformim të sistemit të prokurimeve dhe forcim të bashkëpunimit ndërinstitucional, por rezultatet konkrete mungojnë.