Një projekt i madh strategjik po merr jetë në Mal të Zi, ku autoritetet kanë njoftuar nisjen e prodhimit të dronëve ushtarakë në bashkëpunim të ngushtë me një kompani amerikane – ndërkohë që Shqipëria ndodhet përballë akuzave për kultivim masiv të kanabisit dhe mungesë vizioni industrial.
Në një dokument zyrtar të qeverisë së Malit të Zi, thuhet se do të ndërtohet një fabrikë për sistemet ajrore pa pilot (UAS), e cila jo vetëm do të fuqizojë industrinë e mbrojtjes, por edhe do të vendosë Malin e Zi në hartën globale si furnizues i besueshëm i teknologjive moderne ushtarake. Seria e parë e dronëve do t’i dhurohet Ukrainës – një akt solidariteti dhe diplomacie që i jep Malit të Zi një rol aktiv në gjeopolitikën e rajonit.
Marrëveshja vlen deri në 15 milionë dollarë dhe mbështetet nga administrata amerikane nën drejtimin e presidentit Donald Trump. Kompanitë By Light Professional IT Services LLC dhe 4WINDS LLC do të themelojnë një strukturë prodhuese në territorin malazez, duke përdorur potencialin lokal për testime ajrore dhe nënujore.
Në këtë projekt marrin pjesë tetë ministri, Aeroporti i Podgoricës, Agjencia për Aviacionin Civil dhe kompani të specializuara si Tara Aerospace dhe Poliex, të cilat tashmë kanë raportuar fitime të larta dhe përvojë në fushën e mbrojtjes dhe eksplozivëve.
Ndërkohë, Shqipëria…
Ndërkohë që fqinjët ndërtojnë dronë për NATO-n dhe Ukrainën, Shqipëria renditet në titujt ndërkombëtarë për sipërfaqe të mëdha të mbjella me kanabis, përfshirje të strukturave shtetërore në mbrojtje të kultivuesve, dhe mungesë të plotë investimesh serioze në industrinë e teknologjisë ose të mbrojtjes.
Në vend që të përfshihet në projekte që rrisin peshën gjeopolitike dhe zhvillimin industrial, Shqipëria përballet me dështime në sigurimin e investimeve të huaja dhe ka kthyer shumë nga zonat rurale në qendra të paligjshmërisë.
Qeveria malazeze konfirmon: objektivi është edhe eksporti
Letra e qëllimit, e miratuar në mbledhjen e qeverisë më 29 maj, synon të përshpejtojë investimin në UAS dhe të lehtësojë eksportin nga aeroportet e vendit. Kapacitetet e para do të përfshijnë prodhim, testim dhe trajnime për pilotë dronësh. Më i avancuari prej tyre, HALO-6 VTOL, qëndron në ajër për 10 orë dhe mban ngarkesë deri në 27.2 kg.
Në një kohë kur dronët janë kthyer në armën më të përdorur në luftën Rusi-Ukrainë, Mali i Zi zgjedh të forcojë kapacitetet kombëtare për t’u pozicionuar si furnizues rajonal, ndërsa Shqipëria mbyll sytë përpara projekteve të ngjashme, duke u mjaftuar me marrëveshje të dyshimta për importe dronësh që shpesh rezultojnë të pavlefshme ose skandaloze.
Çfarë përfshin marrëveshja e Malit të Zi me SHBA-në?
Një projekt deri në 15 milionë dollarë për prodhim të dronëve ushtarakë, trajnime, testime dhe dhurimin e serisë së parë për Ukrainën.
Kush janë partnerët amerikanë?
By Light Professional IT Services LLC dhe 4WINDS LLC.
Cilat kompani malazeze përfshihen?
Tara Aerospace (Mojkovci) dhe Poliex (Berane), kompani që operojnë në prodhimin e pajisjeve ushtarake dhe eksplozivëve.
Çfarë po bën Shqipëria në këtë drejtim?
Asgjë të krahasueshme. Shqipëria nuk ka nisma për prodhime ushtarake, dronë apo mbështetje për Ukrainën me teknologji moderne.
Rasti i Malit të Zi është një dëshmi konkrete se edhe vendet e vogla mund të pozicionohen fuqishëm në tregun global përmes vizionit dhe bashkëpunimeve strategjike. Shqipëria, në vend të kësaj, mbetet peng i agjendave të brendshme politike dhe krimit të organizuar, duke humbur mundësi historike për zhvillim real.