Nga Akademia në Pushtet: Një Rrugëtim që Ngriti më Shumë Dyshime se Besim
Sokol Sadushi, i lindur më 27 korrik 1963, është një ndër figurat më të debatueshme në sistemin e drejtësisë shqiptare. Karriera e tij prej juristi, pedagogu dhe më pas drejtuesi në Gjykatën e Lartë nuk është veçse një histori suksesi në dukje, por një pasqyrë e thellë e mënyrës se si pushteti ndërtohet dhe ruhet përmes rregullash të interpretuara, aleancave politike dhe një sistemi të pahetuar deri në fund.
Një Rrugë pa Vetting: Paradoksi i Kryegjyqtarit të Shqipërisë
Në qendër të polemikave qëndron fakti se Sokol Sadushi nuk iu nënshtrua asnjëherë procesit të vettingut – një prej shtyllave të reformës në drejtësi, që vetë ai e promovoi publikisht. Duke shfrytëzuar një interpretim ligjor të njëanshëm, periudha e tij si drejtues i Shkollës së Magjistraturës u barazua me përvojën si gjyqtar, duke e përjashtuar nga filtrat e pasurisë, figurës dhe profesionalizmit që shkarkuan qindra gjyqtarë e prokurorë. Në një vend me demokraci funksionale, kjo do të ishte një alarm institucional. Në Shqipëri, ishte një përjashtim që hapi rrugë për më shumë influencë.
Rasti Çili: Emri i Sadushit përmendet në Dosje Penale
Në dosjen e bujshme ndaj Henri Çilit, një nga pjesët më të përfolura ishte përmendja e emrit të Sadushit si një kontakt potencial për të ndërhyrë në çështje penale. Edhe pse ai nuk u akuzua drejtpërdrejt dhe e mohoi çdo përfshirje, fakti që përmendet në përgjime si “derë ndikimi” ngriti pyetje për fuqinë që ai kishte dhe për rrjetin e mbrojtjes që shtrihej përtej sallave të gjyqit.
Shkolla e Magjistraturës: Njolla e Plagjiaturës dhe Akuza për Ndërhyrje
Skandali që përfshiu provimin e pranimit në Magjistraturë në vitin 2024, ku kandidatja Laura Mehmetllari – asistente e Sadushit – u kap me tezë të kopjuar, nxori në pah hijen e ndikimit që ai mund të ushtronte edhe pas largimit nga drejtimi i shkollës. Akuza të drejtpërdrejta u ngritën se ai kishte ushtruar presion për ta rikthyer kandidaten në proces. Në vend që të njihej për kontributin e tij në cilësinë e drejtësisë, Sadushi përfundoi i përfolur për shkeljen më të rëndë: minimin e meritokracisë.
Media e Kontrolluar: Heshtja e Mero Baze dhe Dëshira për Hije
Raportet e përfolura me Mero Bazen, një nga zërat më të zhurmshëm në mbrojtje të pushtetit aktual, janë simptomë e një tjetër problemi: kapja e medias. Investigimet tregojnë se Baze ka ndërhyrë në mënyrë të tërthortë për të frenuar publikimin e materialeve kritike ndaj Sadushit. Ky bashkëpunim i heshtur përforcon perceptimin e një aleance të pakonfirmuar por shumë efektive midis drejtësisë dhe pushtetit mediatik.
Dosja Veliaj në Gjykatën e Lartë: Një Provë për Sadushin, apo për Drejtësinë?
Pritet që Gjykata e Lartë të shqyrtojë një çështje që lidhet me kryebashkiakun Erion Veliaj. Përgjimet, akuzat për ndërhyrje në prova dhe kapjen e prokurorisë, e bëjnë këtë një çështje me ndjeshmëri të lartë politike. Sokol Sadushi, me lidhjet e tij të raportuara me Veliajn, por edhe me figura të tjera si Fatmir Xhafaj e Ina Rama, është vendosur në pozitën ku gjykohet jo vetëm drejtësia, por edhe morali i sistemit.
Pasuria: Ajo që As Vettingu nuk Guxoi të Kontrollojë
Bashkëshortja e Sadushit, gjyqtarja Edlira Petri, iu nënshtrua vettingut dhe u përball me probleme të rënda në deklarimin e pasurisë. Dy apartamente, përfshirë një në bregdet, nuk kishin burime të qarta. Justifikimi ishte se ishin të krijuara para martesës. Por dyshjmet ishin, se pasuria i përkiste bashkëshortit – vetë Sokol Sadushit – i cili shpëtoi pa u hetuar. Ky është një rast klasik ku drejtësia mbyll sytë ndaj atij që është në krye të saj.
“Puçi Kushtetues”: A Synon Sadushi Kontrollin e Gjykatës Kushtetuese?
Pas marrjes së postit të kryetarit të Gjykatës së Lartë, Sadushi nisi një manovër delikate që sot përmendet si përpjekje për “rrëmbimin e mandateve” në Gjykatën Kushtetuese. Përdorimi i vakancave të krijuara, interpretimi kreativ i Kushtetutës, dhe koordinimi me emra politikë e institucionalë, si Naureda Llagami dhe Elisa Spiropali, përbëjnë një mozaik që rrezikon të zhdukë kufirin mes kompetencës kushtetuese dhe grushtit të heshtur institucional.
Një Figurë Inteligjente, Por Me Rrënjë të Thella në Një Sistem të Sëmurë
Sokol Sadushi është produkt i sistemit që Shqipëria pret të shërojë. Me një profil të admirueshëm akademik, por me një prapavijë të errët me hije ndikimi, shmangie transparence dhe lëvizje të dyshimta, ai përfaqëson pikërisht krizën e drejtësisë shqiptare: një sistem që i ngjitet majës jo për shkak të meritës, por për shkak të rrjeteve dhe kompromisit të heshtur me pushtetin.
Nëse Shqipëria kërkon një drejtësi që t’i shërbejë publikut, ajo duhet të ketë kurajën të shikojë në sy rastin Sadushi – jo për ta demonizuar, por për të kuptuar saktë pse reforma ka ngecur.