Shkruar nga Martin Kettle
Nuk ka zgjedhje të vërtetë në këto rrethana. Aleatët përballen me detyrën e madhe të reduktimit gradual të varësisë së tyre të gjatë nga teknologjia dhe armatimet e SHBA-së pa provokuar një ndarje të plotë me SHBA-në.
Përulje kolektive në Hagë, udhëheqësit e NATO-s bien
Donald Trump dhe kreu i NATO-s, Mark Rutte
Samiti i NATO-s në Hagë ishte një përulje e orkestruar para Donald Trump. Takimi dy-ditor i planifikuar fillimisht u shkurtua në një punë zyrtare të një mëngjesi të vetëm për të kënaqur egon e presidentit dhe për t’iu përshtatur vëmendjes së tij të shkurtër. Axhenda u ngushtua në mënyrë cinike për t’u përqendruar në rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes që ai kërkon nga aleatët e SHBA-së. Çështjet që mund ta provokojnë ose turpërojnë Trumpin, konflikti i Ukrainës, apo nëse kërcënimi bërthamor iranian është eliminuar në të vërtetë nga bombardimet e SHBA-së u lanë në mënjanë.
Në vend të kësaj, gazi i lajkatimit u hap në maksimum, me sekretarin e përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte, që udhëhoqi servilizmin e mbledhur. Të martën, Rutte i bëri himn shkëlqimit të Trumpit mbi Iranin; dje, ai e dekoroi atë si vizionarin e përligjur të përpjekjes së NATO-s drejt objektivit të shpenzimeve prej 5% të PBB-së. Askush nuk e prishi festën. Siç e tha dje ish-këshilltarja e presidentit, Fiona Hill, NATO dukej se për një kohë të shkurtër ishte shndërruar në Organizatën e Trumpit të Atlantikut të Veriut.
Megjithatë, për Rutte dhe shumicën e udhëheqësve të aleancës, ky ishte 24 orë vetëposhtërim me një qëllim specifik. Qëllimi i këtij samiti të parë të NATO-s të presidencës së dytë Trump ishte që SHBA-të të mbanin sa më plotësisht të ishte e mundur në aleancën transatlantike. Asgjë tjetër nuk kishte rëndësi. Çdo përsëritje e tronditjeve që JD Vance dhe Pete Hegseth i sollën Evropës në konferencën e sigurisë në Mynih në shkurt duhej të shmangej me çdo kusht. Në ndjekje të këtij objektivi, asnjë poshtërim apo hipokrizi nuk ishte shumë e rëndë.
Pra, a u përmbush misioni për NATO-n?
Ndoshta po, duke gjykuar nga sjellja përgjithësisht e mirë e Trump në Hagë. Premtimi i 5% ishte “lajm shumë i madh”, njoftoi ai. SHBA-të ishin ende të përkushtuara ndaj doktrinës së mbrojtjes kolektive të nenit 5 të NATO-s, dukej se tha ai në konferencën e tij për shtyp pas samitit, megjithëse zgjedhja e tij kurioze e fjalëve “Ne jemi këtu për t’i ndihmuar ata të mbrojnë vendin e tyre” nuk do t’i qetësojë të gjithë. Udhëheqësit megjithatë kanë dalë me atë që Henry James e quajti “qetësia e një rezultati”. Samiti i NATO-s mori atë që ishte projektuar të merrte.
Por në çdo aspekt afatgjatë, ky qetësim i Trump nuk zgjidh asgjë. Në terma politik, samiti i Hagës nuk shënon rifillimin e marrëdhënieve normale, e lëre më fillimin e një epoke të re të artë të NATO-s. Gjëra të tilla nuk janë të mundura në epokën e Trump. Politikisht, samiti ishte një rrëmujë bunkerësh e shmangur. Është e vërtetë që gjërat nuk janë përkeqësuar, një rezultat që shumë, përfshirë Rutte, do ta konsiderojnë si një lloj arritjeje. Megjithatë, asnjë nga vështirësitë e tjera ekzistuese të NATO-s nuk është zgjidhur. Shumica mbeten në vend.
Nga këto, katër dallohen. E para dhe më e menjëhershme është Ukraina. Nuk ka pasur asnjë ndryshim në padurimin e Trump me Ukrainën, besimin e tij në një armëpushim apo mungesën e gatishmërisë së tij për të rinovuar ndihmën ushtarake amerikane. Por as anëtarët e tjerë të NATO-s nuk mund të ofrojnë ndihmën që i nevojitet Ukrainës. Kështu që lufta vazhdon, pjesërisht për shkak të Trump. Disa besojnë se lufta mund të bëhet edhe e përhershme.
Vështirësia e dytë është paparashikueshmëria e plotë e Trump. Gjithçka ishte koreografuar mirë në Hagë, por për sa kohë do të zgjasë kjo? Askush nuk mund ta thotë me siguri. Bota ende po përjeton pasojat e trajtimit impulsiv të Trumpit ndaj Iranit, në të cilin veprimi ushtarak u hodh poshtë në favor të diplomacisë një ditë, përpara se të niste lufta ditën tjetër, e më pas u shpall paqja në ditën pas saj. Bombardimi i Iranit u ka kujtuar aleatëve të SHBA-së në NATO se sa pak ndikim kanë në të vërtetë mbi presidentin dhe ka nënvizuar vështirësinë e të vështrosh në dyshim veprimet e Trumpit.
Kjo ndikon në problemin e tretë. Angazhimi për të shpenzuar 5% të PBB-së për mbrojtje është një qëllim politik, jo një realitet aktual. Mbretëria e Bashkuar, për shembull, synon të arrijë në 5% deri në vitin 2035, dhe do ta bëjë këtë vetëm përmes disa manipulimeve mbi atë që mund të klasifikohet legjitimisht si siguri, siç e bën të qartë dokumenti i ri i strategjisë së sigurisë kombëtare të qeverisë, i publikuar të martën për të përkuar me samitin e NATO-s.
Dhjetë vjet është një kohë e gjatë. Shumë gjëra do të ndryshojnë. Pasardhësit e Trump mund të jenë më të përkushtuar ndaj NATO-s, ose mund të jenë edhe më të pabesueshëm se ai. Mund të ketë ndryshim regjimi edhe në vende të tjera. Askush nuk e di. Lufta është e sigurt se do të ndryshojë, siç ka treguar revolucioni i dronëve. NATO duhet të jetë e kujdesshme që të mos sjellë supozime të shekullit të 20-të në planifikimin e shekullit të 21-të. Dokumenti i strategjisë së sigurisë kombëtare me të drejtë e paraqet këtë periudhë si një epokë “pasigurie radikale”. Megjithatë, investitorët, përfshirë investitorët në industri të teknologjisë së lartë me vlerë të lartë, siç është mbrojtja, e urrejnë pasigurinë.
Gjë që na çon te problemi i katërt. Rregullimi i gjërave me Trumpin mund të mos zgjidhë asgjë sepse ai marshon sipas daulles së tij. Por kërcënimet nuk zhduken. Kjo do të thotë që vendet evropiane të NATO-s dhe Kanadaja duhet të krijojnë një sistem të qëndrueshëm mbrojtjeje kolektive kundër kërcënimeve armiqësore që nuk varet nga tekat e personit në Shtëpinë e Bardhë në çdo hap. Kjo është një detyrë shumë e madhe. Por Uashingtoni nuk mund të ketë veto nëse kombet e Evropës mbrohen nga, le të themi, agresionet ruse.
Nuk ka zgjedhje të vërtetë në këto rrethana. Aleatët përballen me detyrën e madhe të reduktimit gradual të varësisë së tyre të gjatë nga teknologjia dhe armatimet e SHBA-së pa provokuar një ndarje të plotë me SHBA-në. Në të njëjtën kohë, ata duhet të rrisin kapacitetin e tyre mbrojtës dhe të Evropës. Është një kurs djallëzorisht i vështirë, me të cilin udhëheqësit politikë të Britanisë, e lëre më botën e sigurisë së Britanisë, do të ishin thellësisht të pakëndshëm. Megjithatë, ky është ai në të cilin jemi nisur.
/ The Guardian