Një takim i pazakontë i kryeministrit Edi Rama në ambientet e mbyllura të Bashkisë së Vlorës ka sjellë valë dorëheqjesh, tension institucional dhe akuza të forta për shkelje të Kushtetutës, pasi veprimet e tij janë interpretuar si cënim i drejtpërdrejtë i pushtetit vendor dhe i ndarjes së pushteteve.
Në këtë takim ishin të pranishëm kryetari i bashkisë së Vlorës, Ermal Dredha, ministra të kabinetit qeveritar dhe deputetë të Partisë Socialiste, ndërkohë që pas përfundimit të mbledhjes u raportua për largime masive nga funksionet në bashki, të cilat nuk rezultojnë të jenë vendime të pavarura të pushtetit vendor, por të nxitura drejtpërdrejt nga qeveria qendrore.
Rama, në një transmetim live në rrjetet sociale, deklaroi se situata në qytete si Vlora është “e padurueshme”, duke aluduar për shkelje, abuzime dhe dështime të pushtetit vendor, ndërkohë që paralajmëroi aksione të ngjashme në Durrës, Fier, Elbasan dhe Shkodër.
Por pas kësaj fushate me flamur “korrigjues” për problemet në terren, fshihet një strategji politike për centralizim të plotë, ku qeveria qendrore jo vetëm që nuk e respekton pavarësinë e pushtetit lokal, por e kthen atë në vegël të sajën politike, duke shkaktuar degradim të demokracisë vendore.
Sipas Kushtetutës së Shqipërisë, neni 13, qeverisja vendore duhet të ngrihet mbi parimin e autonomisë dhe të decentralizimit të pushtetit. Më tej, ligji për vetëqeverisjen vendore e përcakton qartë se kompetencat për emërime, shkarkime dhe vendimmarrje administrative i përkasin kryetarëve të bashkive, të zgjedhur me votë të drejtpërdrejtë nga qytetarët.
Në praktikë, kjo nënkupton se asnjë zyrtar i qeverisë qendrore, përfshirë kryeministrin, nuk mund të japë urdhra për ndryshime në strukturat drejtuese të bashkive. Por, në realitet, struktura e pushtetit në Shqipëri po përjeton një deformim të thellë, ku bashkitë veprojnë sipas vullnetit të një njeriu të vetëm – Kryeministrit.
Dorëheqjet pas takimit në Vlorë nuk janë akt politik, por një pasojë e drejtpërdrejtë e presionit të ushtruar në mënyrë joformale, në një vend ku zyrtarët lokalë e kanë të pamundur të marrin vendime në mënyrë të pavarur.
Kjo situatë zhvlerëson vetë konceptin e votës lokale, për sa kohë qytetarët zgjedhin përfaqësues në bashki, por këta nuk kanë fuqinë për të vepruar jashtë linjës së qeverisë qendrore.
Ndërkohë që qeveria pretendon se po ndërhyn për të rritur efikasitetin, zhbërja e ndarjes së pushteteve po ndodh në heshtje, duke shndërruar autonominë vendore në një iluzion politik, dhe Shqipërinë në një model qeverisjeje vertikale, ku të gjitha pushtetet burojnë nga zyra e një personi të vetëm.
Çfarë ndodhi konkretisht në Bashkinë e Vlorës?
Pas një takimi me Edi Ramën, disa drejtues lokalë dhanë dorëheqjen në mënyrë të menjëhershme, në atë që shihet si pasojë e presionit politik nga qeveria qendrore.
A lejohet ligjërisht ndërhyrja e kryeministrit në punët e bashkive?
Jo. Kushtetuta dhe ligji për vetëqeverisjen vendore e ndalojnë ndërhyrjen e ekzekutivit në emërime dhe vendimmarrje administrative të bashkive.
Pse është ky veprim i rrezikshëm për demokracinë?
Sepse prish balancën e pushteteve dhe kthen bashkitë në zgjatim të partisë në pushtet, duke nënshtruar administratën vendore ndaj vullnetit politik të qeverisë qendrore.
A janë të ligjshme dorëheqjet e zyrtarëve pas takimit me Ramën?
Nëse ato janë pasojë e presionit politik apo frikës nga penalizimet, ligjërisht dhe etikisht janë të kontestueshme.
Çfarë pasojash sjell kjo praktikë?
Rrit konfliktin institucional, ul besimin te përfaqësimi vendor dhe kthen pushtetin lokal në një farsë, ku qytetarët votojnë por nuk vendosin asgjë realisht.