Një zbulim arkeologjik i jashtëzakonshëm është bërë gjatë javës së fundit të gërmimeve në Kalanë e Gjirokastrës, ku janë identifikuar mbetjet skeletore të një mashkulli dhe të një kali, të pozicionuar në mënyrë të pazakontë brenda një strukture ndërtimore të periudhës së antikitetit të vonë.
Zbulimi ka ngjallur interes të madh në komunitetin shkencor dhe historik, duke hapur hipoteza të reja për zakonet funerale dhe rolin ushtarak të individit të varrosur, ndoshta një kalorës i epokës së hershme bizantine.
Një varrim ritual apo një mister i paqartë?
Pamela Llapaj, drejtuesja e gërmimeve, deklaroi:
“Kemi zbuluar një mur të antikitetit të vonë, i përdorur më pas si bazament për ndërtimet mesjetare. Brenda këtij muri ishte i pozicionuar diagonalisht skeleti i një njeriu, ndërsa në të njëjtin nivel, por pak më larg, ndodhej skeleti i një kali.”
Sipas saj, kjo formë e pazakontë pozicionimi ngre dyshime për një funksion simbolik ose ritual, ndoshta një formë nderimi për një figurë ushtarake të rëndësishme të kohës.
Gërmimet nxjerrin në dritë fortifikime të panjohura
Ky skelet është zbuluar në një strukturë që daton rreth shekullit VI të erës sonë, një periudhë që përfaqëson një fazë të errët të historisë shqiptare, për të cilën deri më sot mungonin dëshmitë materiale të plota.
Pamela Llapaj theksoi se:
“Janë shumë interesante gjetjet sepse kemi themele dhe struktura fortifikuese për të cilat nuk dihej asgjë më parë. Studimet e mëtejshme mund të sjellin informacion të çmuar për periudha të paprekura të historisë sonë.”
Një tjetër mur i zbuluar më herët
Zbulimi i fundit lidhet me punën e mëparshme të arkeologut Damian Komata, i cili kishte identifikuar një pjesë muri brenda galerisë së kalasë. Gërmimet e ekipit të Llapajt kanë mundur të zbulojnë pjesën tjetër të murit, duke plotësuar një pjesë të mozaikut të fortifikimeve të hershme.
Hapat e ardhshëm
Zbulimi i skeletit të kalorësit dhe kalit të tij do të ndjekë tani analizat antropologjike dhe stratigrafike, për të përcaktuar moshën, prejardhjen dhe kushtet e vdekjes së individit. Nëse vërtetohet që ky ishte një luftëtar i varrosur me kalin e tij, do të jetë një nga rastet më të rralla dhe më të rëndësishme të dokumentuara ndonjëherë në territorin shqiptar.
Historia që ringjallet nga gurët
Ky zbulim thellon njohuritë për jetën ushtarake, strukturën sociale dhe zakonet mortore të epokave të hershme, duke kthyer kalanë e Gjirokastrës jo vetëm në një atraksion turistik, por edhe në një laborator të gjallë të historisë shqiptare.
Çfarë u zbulua në kalanë e Gjirokastrës?
U zbuluan skeleti i një mashkulli dhe i një kali, brenda një muri të periudhës së antikitetit të vonë.
Pse është i rëndësishëm ky zbulim?
Sepse sugjeron një formë varrimi ritual, ndoshta për një kalorës, çka nuk ishte dokumentuar më parë në këtë mënyrë në Shqipëri.
Çfarë thonë ekspertët?
Pozicionimi dhe konteksti ndërtimor i gjetjeve ngre hipoteza për zakone ushtarake apo rituale të panjohura deri më tani.
Kur daton struktura ku u gjet skeleti?
Struktura daton rreth shekullit VI të erës sonë dhe përfaqëson një fazë të hershme fortifikimi të kalasë.