Shqipëria e vitit 2025 po hyn në një epokë të re represioni institucional, të udhëhequr nga një qeveri që gjithnjë e më shumë e sheh lirinë e fjalës si rrezik dhe jo si vlerë. Nën petkun e “reformës në drejtësi”, kryeministri Edi Rama po shtyn përpara një Kod të ri Penal që, në thelb, vendos baltë mbi të drejtën themelore të qytetarëve për të menduar, komentuar dhe informuar.
Neni 536: Kritika Gjyqësore = Burg
Në një ndër nenet më të diskutueshme të draftit të ri, shteti parashikon burgim deri në tre vjet për këdo që guxon të kritikojë vendimet e gjykatave, apo të komentojë prova e rrethana të një procesi penal. Fjalia që e bën edhe më të rrezikshëm: “…për çdo interes apo përfitim, për të dëmtuar apo favorizuar persona të veçantë”. E nëse do të gjykohet nga një gjykatë e nënshtruar, çdo koment mund të konsiderohet “shtypës” apo “ndikues”.
Mediat nën akuzë: Gazetari që publikon, shkon në burg
Për herë të parë, në draftin e ri futet fjala “publikim”, një goditje e drejtpërdrejtë për mediat. Neni 517 i propozuar parashikon dënim me burg deri në katër vjet për gazetarët që publikojnë të dhëna hetimore apo akte sekrete, pavarësisht burimit të informacionit. Edhe burimi – nëpunësi që i jep gazetarit informacionin – do të dënohet me burg deri në pesë vjet, e në disa raste, edhe më shumë nëse bashkëpunimi konsiderohet si ndihmë për krimin.
Dhënia e informacioneve – edhe zyrtarët në burg
Zyrtarët publikë që japin informacion për vendndodhje, arrestime apo rekorde penale rrezikojnë të dënohen deri në pesë vjet burg, edhe nëse informacioni jepet pa qëllim të keq. Dhe nëse informacioni përdoret nga struktura kriminale – dënimi shkon edhe më lart.
Zbulimi i bashkëpunëtorëve të drejtësisë – Burg deri në 6 vjet
Neni 516 forcon më tej muret e fshehtësisë, duke vendosur deri në gjashtë vjet burg për publikimin e identitetit të dëshmitarëve apo bashkëpunëtorëve të drejtësisë. Edhe një postim në rrjetet sociale, nëse cilësohet si publikim, e bën qytetarin përgjegjës penalisht.
Zengjinët dhe Sara Milat – Votuesit e Ligjit të Frikës
Në një akt të paralajmëruar të nënshtrimit total ndaj shefit suprem, pritet që deputetët e mazhorancës, përfshirë Zengjinët dhe Sara Milën, të votojnë në bllok pro këtij kodi të ri. Në vend që të mbrojnë interesin publik dhe demokracinë, ata zgjedhin të firmosin për një kapitull të errët në historinë ligjore të vendit.
Çfarë përmban Kodi i ri Penal?
Masa ndëshkuese për kritikat ndaj gjykatave, publikimin e të dhënave hetimore, dhënien e informacionit nga zyrtarët dhe zbulimin e dëshmitarëve të drejtësisë.
Kush preket nga ky kod?
Gazetarë, qytetarë, avokatë, prokurorë, policë, dhe çdo person që komenton, publikon apo shpërndan informacion mbi çështje penale ose gjyqësore.
Pse është problematik?
Sepse cënon lirinë e fjalës, frenon median, pengon transparencën dhe vendos drejtësinë përpara një monopoli të frikës dhe kontrollit politik.
A mund të ndalohet miratimi?
Vetëm nëse ka presion të fortë publik dhe reagim të organizuar nga shoqëria civile, mediat e pavarura dhe ndërkombëtarët.
Kodi i ri Penal nuk është thjesht një përditësim ligjor – është një sulm i strukturuar ndaj demokracisë, i cili nën maskën e rregullit dhe pavarësisë, përpiqet të mbjellë frikë, autocensurë dhe kontroll absolut të informacionit. Shqipëria e së ardhmes po ngjan gjithnjë e më shumë me ngrehinën e vjetër të Enver Hoxhës, këtë herë me ekran, wifi dhe hashtag #NëEmërTëDrejtësisë.