Kryeprokurori i Përgjithshëm, Olsian Çela, ka dalë publikisht kundër draftit të propozuar për Kodit të Ri Penal, duke e cilësuar si një nismë të nxituar, të pakonsultuar dhe me pasoja të rënda për sistemin e drejtësisë në vend.
Në një deklaratë të gjatë dhe të strukturuar, Çela thekson se Kodi Penal aktual, i miratuar në vitin 1995, është përditësuar në mënyrë të vazhdueshme dhe nuk paraqet vështirësi serioze në zbatim. Ai e konsideron të gabuar nisjen e një reforme kaq të thellë pa analizë paraprake, pa reflektim të gjerë publik dhe pa një konsensus të bazuar në nevojat reale të kohës.
Draft i ndërtuar keq dhe i rrezikshëm
Sipas Çelës, teknika ligjvënëse e përdorur në draft krijon konfuzion të thellë në zbatim, rrit rrezikun e interpretimit të ndryshëm për të njëjtat raste dhe bën të pamundur përmirësimin e tij përmes konsultimit publik.
“Produkt i sjellë për diskutim do të sillte shumë konfuzion tek magjistratët në aplikimin e normave dhe krijon premisa për interpretime tërësisht të ndryshme në raste të ngjashme.”
Çela thekson se drafti ka tendencë për të parapërcaktuar interpretimet ligjore, duke kufizuar hapësirat e gjyqtarëve dhe prokurorëve për të ushtruar diskrecionin e tyre në mënyrë të pavarur.
Burgimi si normë: Rrezik për kriminalizim të gjerë
Kryeprokurori shpreh shqetësim të madh për zgjerimin e veprimeve të klasifikuara si vepra penale dhe ashpërsimin e dënimeve me burgim, duke i cilësuar si elementë të një qasjeje represive që rrezikon të sjellë kriminalizim masiv të qytetarëve për sjellje që deri më sot nuk janë ndëshkuar penalisht.
“Tendenca për të zgjeruar rrethin e veprimeve të dënueshme me burgim tregon një qasje represive që rrit potencialin e kriminalizimit të individit në shoqëri dhe sjell pasoja të rëndësishme në jetën e qytetarëve.”
Ai paralajmëron se parime themelore si siguria juridike dhe humanizmi janë lënë jashtë vëmendjes së hartuesve të draftit.
Sistemi i drejtësisë në kolaps
Në një kohë kur drejtësia shqiptare përballet me mungesa të mëdha në organika dhe një volum të jashtëzakonshëm dosjesh, Çela thotë se implementimi i një Kodi të ri do të sillte kaos të shumëfishtë në hetime dhe gjykime, duke e bllokuar sistemin në vend që ta përmirësojë.
“Nuk do të bënte gjë tjetër veçse do të thellonte shumëfish kaosin në hetim dhe proceset gjyqësore.”
Ai e cilëson të domosdoshme një ndërhyrje urgjente në Kodin e Procedurës Penale, për të shmangur burokracitë, shkurtuar zvarritjet e hetimeve dhe për të lehtësuar punën e prokurorëve dhe gjyqtarëve.
Kritikë ndaj procesit ligjbërës
Kryeprokurori shpreh mosbesim të plotë ndaj mënyrës se si po zhvillohet procesi i miratimit të draftit dhe e cilëson atë si formal dhe të padobishëm:
“Procesi i debatit publik po shndërrohet në formalitet, pasi nuk lejon ndërhyrje reale në thelbin e draftit për shkak të kompleksitetit të tij.”
Ai thekson se sistemi shqiptar ka nevojë për reforma, por jo për ndryshime të bazuara në emocionet e çastit, të cilat mund të kenë pasoja të pakthyeshme për dekada.
Deklarata e Olsian Çelës shënon një kundërshtim të fortë institucional ndaj një prej nismave më të diskutuara të këtij viti. Ai bën thirrje për ndalim të menjëhershëm të procesit të miratimit të draftit aktual, nisje të një reflektimi mbarëshoqëror, dhe përqendrim tek përmirësimi i zbatimit të ligjit ekzistues, jo në krijimin e një Kodi që, sipas tij, rrezikon më shumë sesa zgjidh.