Policia Rrugore e Tiranës ka publikuar këtë javë një bilanc të pazakontë për kontrollet e zhvilluara në rrugët e kryeqytetit. Ajo që bie në sy është vendosmëria për të trajtuar me seriozitet maksimal një fenomen të zakonshëm, por shpesh të shpërfillur: parkimin e gabuar.
Gjatë javës së fundit:
- 21 drejtues mjetesh janë proceduar penalisht, jo vetëm ndëshkuar me gjobë;
- 60 automjete janë bllokuar me mjet ngritës dhe tërhequr;
- 45 persona janë arrestuar ose proceduar për vepra penale të tjera.
Në thelb, kemi të bëjmë me një ndërrim paradigme në qasjen shtetërore ndaj shkeljeve të qarkullimit, ku për herë të parë po vihet në zbatim në mënyrë sistematike neni 293 i Kodit Penal: “Pengimi i qarkullimit të mjeteve të transportit dënohet me gjobë ose burgim deri në tre vjet.”
Kur Një Parkim I Gabuar Bëhet Çështje Penale
Ky zhvillim nuk është vetëm statistikë. Ai ka një bazë të fortë juridike që meriton vëmendje.
Sipas juristëve, neni 293 nuk është një dispozitë për rastet e zakonshme të parkimit, por është hartuar për të ndëshkuar veprime të qëllimshme apo me pasoja të rënda, që pengojnë funksionimin normal të mjeteve të transportit automobilistik, hekurudhor, ujor apo ajror. Me fjalë të tjera, nuk është fjala për parkim të shkujdesur pranë një trotuari, por për raste ku makina pengon lëvizjen në korsi emergjencash, stacione autobusi, korsi biçikletash apo të këmbësorëve.
Objekti juridik i mbrojtur nga ky nen është rendi dhe siguria e qarkullimit, si dhe e drejta e qytetarëve për lëvizje të lirë dhe të papenguar. Çdo veprim që cenon këto parime, duke përfshirë vendosjen e pengesave apo ndalimin e qëllimshëm të mjeteve të transportit, mund të cilësohet si vepër penale.
Vepër Penale Apo Shkelje Administrative? Ku Ndahet Vija?
Ky është debati thelbësor në teorinë juridike: kur kalon një sjellje e padisiplinuar në sferën e ndëshkimit penal?.
Tradicionalisht, parkimi i gabuar është trajtuar si shkelje administrative, e ndëshkueshme me gjobë sipas Kodit Rrugor. Por në rastet kur parkimi pengon realisht qarkullimin – siç ndodh me ndalimet në korsi të emergjencës apo para hyrjeve të spitaleve – situata merr përmasa të tjera.
Në këtë pikë, hyjnë në lojë parimet bazë të së drejtës penale:
- Parimi i proporcionalitetit – dënimi penal duhet të zbatohet vetëm kur pasoja është serioze;
- Parimi i “ultima ratio” – ligji penal përdoret si mjeti i fundit, jo i pari;
- Siguria juridike – qytetarët duhet të kenë qartësi mbi kufijtë mes një gjobe dhe një ndjekjeje penale.
Nëse këto parime nuk respektohen, ekziston rreziku që sistemi penal të kthehet në një instrument represiv, në vend që të jetë garant i rendit.
Gjobë Apo Burg? Diskrecioni Mbetet Tek Gjykata
Neni 293 parashikon gjobë ose burgim deri në tre vjet, çka i lë gjykatave një hapësirë të gjerë për interpretim. Por kjo mund të krijojë mospërputhje në trajtimin e rasteve: një qytetar që ka parkuar për pak minuta në një vend të ndaluar mund të përballet me të njëjtin nen si dikush që ka bllokuar një ambulancë në mision jetësor.
Prandaj, në zbatim të këtij neni kërkohet vlerësim i kujdesshëm i rrezikshmërisë shoqërore që ka sjellja konkrete, dhe jo aplikim mekanik i ligjit.
Policia: Kontrolli Do Të Vijojë Pa Tolerancë
Pavarësisht dilemave teorike, mesazhi i Policisë Rrugore është i qartë: do të ketë tolerancë zero për çdo pengesë në rrugë që rrezikon sigurinë apo funksionimin normal të qarkullimit.
“Kontrollet intensive do të vijojnë në të gjithë territorin e Tiranës për të garantuar një mjedis të sigurt për të gjithë përdoruesit e rrugës,” – thuhet në deklaratën zyrtare.
Çfarë ndodh nëse parkoj në një korsi autobusi apo emergjence?
Nëse kjo sjellje pengon realisht qarkullimin, mund të përballeni me ndjekje penale sipas nenit 293 dhe jo thjesht me një gjobë.
Kur një shkelje administrative kalon në penale?
Kur sjellja krijon rrezik serioz për jetën, sigurinë ose lirinë e lëvizjes së qytetarëve. Shembuj tipikë janë bllokimi i rrugëve të ambulancave apo hyrjeve të institucioneve publike.
Çfarë ndodh me makinat e bllokuara?
Ato tërhiqen me mjet ngritës dhe qëndrojnë të sekuestruara, derisa të zgjidhet procedura përkatëse.
Zbatimi i nenit 293 të Kodit Penal për parkimin e gabuar tregon një shtrëngim të politikës penale ndaj shkeljeve urbane, por njëkohësisht ngre sfida për respektimin e të drejtave të qytetarëve dhe balancën mes dënimit dhe drejtësisë.
Në një qytet ku trafiku shpesh është i çrregullt dhe parkimi problematik, çdo ndërhyrje ligjore duhet të jetë e matur, e ndershme dhe në funksion të interesit publik, jo të ndëshkimit të verbër.