Procesi i plotësimit të vakancës në Gjykatën Kushtetuese ka hyrë në një fazë kritike. Kryetari i Gjykatës së Lartë dhe njëherësh i Këshillit të Emërimeve në Drejtësi (KED), Sokol Sadushi, është vendosur nën vëzhgim për përpjekjet e tij për të mbyllur sa më shpejt procedurat e verifikimit të kandidatëve, me qëllim konsolidimin e ndikimit të tij në Kushtetuese.
Vakanca pas largimit të Holta Zaçajt
Mandati i gjyqtares Holta Zaçaj, njëkohësisht kryetare e Gjykatës Kushtetuese, përfundoi në gusht 2025. Për pasojë, Gjykata e Lartë shpalli që në janar procedurat për aplikimin në këtë vend vakant, ku konkurruan 13 juristë. Procesi u shoqërua me kualifikime të shumta, duke ngritur dyshime për një manovër të Sadushit për të kontrolluar deri në tre mandate të reja.
Kandidatët e kualifikuar dhe skualifikuar
Nga 13 aplikantët, KED skualifikoi Sinan Tafajn, Klodian Radon, Rezana Ballën dhe Nurihan Seitin, ndërsa Lulzim Hamitaj dha dorëheqjen. Në garë mbetën emra si Alban Toro, Alma Faskaj, Asim Vokshi, Florjan Ballhysa, Genta Tafa (Bungo) dhe Irena Nino, të cilët u kualifikuan në bllok nga KED gjatë qershorit dhe korrikut.
Megjithatë, procedura u ndal tek kandidatura e Denar Bibës, ish-kryetar i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve dhe aktualisht në krye të Autoritetit të Konkurrencës. Bibës iu kërkua sqarim dhe dokumentacion shtesë mbi deklarimet e pasurisë, duke bërë që vendimmarrja të shtyhej tre herë radhazi.
4 shtatori, dita e vendimit për Bibën
Pas dërgimit të dokumenteve shtesë nga Biba, KED ka njoftuar mbledhjen e 4 shtatorit 2025 për të marrë vendimin përfundimtar mbi kandidaturën e tij. Ky hap është vendimtar jo vetëm për Bibën, por edhe për manovrat e Sadushit, i cili, sipas kritikëve, kërkon të sigurojë dominimin mbi përbërjen e Kushtetueses.
Përplasja institucionale
Sadushi është akuzuar për një kurs të hapur përplasjeje me Gjykatën Kushtetuese, duke tentuar të përshpejtojë largimin e Zaçajt dhe të konsolidojë kontrollin mbi vendet e lira, përfshirë edhe mandatin e gjyqtares Sonila Bejtja, që sipas ligjit duhet të qëndrojë deri në vitin 2028.
Nga ana tjetër, sjellja e tij ka nxitur skepticizëm brenda vetë KED-it, ku jo të gjithë anëtarët kanë pranuar nxitimin e Sadushit, duke vonuar procesin edhe përmes mosgatishmërisë për mbledhje gjatë muajit gusht.
Mbledhja e 4 shtatorit pritet të jetë test kritik për integritetin e Këshillit të Emërimeve në Drejtësi dhe për peshën që Sokol Sadushi do të ketë në përbërjen e ardhshme të Gjykatës Kushtetuese. Nëse Denar Biba kualifikohet, rruga për përmbushjen e ambicieve të Sadushit do të bëhet më e qartë; në të kundërt, procesi mund të marrë një drejtim krejt tjetër, duke zgjatur edhe më tej krizën e besueshmërisë së institucioneve të drejtësisë.