Presidenti turk Recep Tayyip Erdogan është nisur drejt Nju Jorkut për të marrë pjesë në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, ku në qendër të takimit me Presidentin amerikan Donald Trump ka paralajmëruar se do të vendosë çështjen palestineze. Erdogan e ka shprehur hapur se kërkon ndërgjegjësim ndërkombëtar për fundin e masakrave në Gaza dhe përshpejtimin e njohjes së Palestinës si shtet.
Megjithatë, në sfondin e kësaj vizite qëndron një kontradiktë historike e rëndësishme: Perandoria Osmane, e cila sot shpesh përdoret nga Erdogan si referencë e krenarisë kombëtare, ka pasur një rol thelbësor në krijimin e kushteve për rishpërndarjen e tokave ku u vendosën kolonitë hebraike që më vonë shënuan themelet e Izraelit.
Tokat e Shitura nga Elitat Arabe
Në fund të shekullit XIX dhe fillim të shekullit XX, sipas ligjeve të tokës të vitit 1858 të Perandorisë Osmane, prona të mëdha bujqësore kaluan në duart e elitave arabe, shpesh familje të pasura në Beirut, Damask e Stamboll. Pikërisht këto elita, mes tyre familja Sursock nga Bejruti, shitën sipërfaqe të mëdha tokash te organizata hebraike të financuara nga baroni Edmond de Rothschild.
Këto transaksione ndodhën në përputhje me ligjin osman dhe nuk u konsultuan me fshatarët palestinezë që e punonin tokën. Rezultati ishte shpërngulja e tyre masive dhe krijimi i kolonive bujqësore hebraike si Rishon LeZion, Zikhron Ya’akov e Rosh Pinna.
Roli i Rothschild dhe Organizatat Hebraike
Rothschild, përmes kapitalit të tij dhe organizatave kolonizuese, bleu mbi dhjetëra mijëra hektarë në Galile dhe më vonë, përmes Fondit Kombëtar Hebraik, edhe Luginën e Jezreelit në vitet 1920. Tokat iu blenë familjes Sursock dhe pronarëve të tjerë të mëdhenj, duke shkaktuar shpërnguljen e qindra familjeve palestineze.
Kontradikta e Erdoganit
Sot Erdogan mbron me zë të lartë kauzën palestineze në arenën ndërkombëtare, por e kaluara e Perandorisë Osmane, të cilën ai e përdor si mit politik, tregon një realitet tjetër: ishte vetë administrata osmane dhe elitat arabe të kohës që hapën rrugën ligjore e praktike për vendosjen e hebrenjve në Palestinë.
Kjo e vërtetë historike e vendos në një kontekst të ri diskursin e Erdoganit, duke treguar se një pjesë e krizës së sotme ka rrënjë të thella në vendime dhe transaksione të miratuara gjatë sundimit osman.