Ngjarja tragjike në Sarandë, ku një 15-vjeçare tentoi t’i jepte fund jetës pasi u bullizua nga shokët e klasës, është një tjetër dëshmi e hidhur se shoqëria shqiptare nuk po e trajton seriozisht bullizmin. Vajza, e lodhur nga fyerjet dhe përçmimet e bashkëmoshatarëve, kërkoi të ikte nga jeta, ndërsa institucionet arsimore sërish heshtën. Pyetja që lind është: deri kur do të mjaftohemi me qortime, leksione boshe dhe heshtje institucionale?
Bullizimi si dhunë e fshehur
Bullizimi nuk është lojë, as shaka mes fëmijësh. Është dhunë e pastër psikologjike dhe emocionale, që shkatërron vetëbesimin, vetëvlerësimin dhe shpesh shndërrohet në arsye për veprime të rënda si vetëvrasja. Në Shqipëri, shpesh ai fshihet nën arsyetimin e gabuar se “janë fëmijë, s’kuptojnë ç’bëjnë”. Por kur pasojat janë tentativa vetëvrasjeje, ky justifikim nuk ka më asnjë vlerë.
Pse ndëshkimi aktual nuk mjafton
Shkollat, psikologët dhe drejtuesit arsimorë i trajtojnë këto ngjarje si episode kalimtare. Një vërejtje në ditar, një bisedë me prindërit dhe gjithçka mbyllet. Ndërkohë viktima mbetet me plagë të hapura. Ky sistem është i dështuar. Fëmijët bullizues e dinë se asgjë serioze nuk do t’u ndodhë, ndaj vazhdojnë ta përsërisin.
Emrat duhet të bëhen publikë
Nëse duam të ndalim bullizmin, duhet të shkojmë përtej formalitetit. Publikimi i emrave të bullizuesve dhe familjarëve të tyre është një masë drastike, por e domosdoshme. Në momentin që një adoleshent mendon të fyejë, të poshtërojë apo të izolojë një bashkëmoshatar, ai duhet të dijë se emri i tij mund të dalë në rrjetet sociale, bashkë me familjen që e ka lejuar apo nxitur këtë sjellje.
Kjo qasje nuk ka për qëllim vetëm ndëshkimin, por mbi të gjitha parandalimin:
- Turpi publik është ndëshkimi më i fortë në një shoqëri si e jona.
- Prindërit do të detyrohen të reagojnë ndryshe, duke e parë bullizmin jo më si një çapkënllëk, por si një krim të vogël që ka pasoja të mëdha.
- Shoqëria do të krijojë një kulturë përgjegjësie, ku askush nuk mund të fshihet pas statusit të të miturit për të shkatërruar jetën e një fëmije tjetër.
A bie ndesh me ligjin?
Sot ligji shqiptar nuk lejon publikimin e emrave të të miturve, as kur janë viktima, as kur janë autorë. Por kjo nuk do të thotë se ligji nuk ka nevojë të ndryshojë. Kur një e mitur përfundon në spital për shkak të bullizmit, privatësia e bullizuesve nuk mund të jetë më e rëndësishme se jeta e viktimës. Është koha të diskutojmë seriozisht: a duhet të mbrohen pafundësisht bullizuesit, apo të mbrohen viktimat?
Bullizmi nuk është më thjesht një problem i shkollës, por një plagë shoqërore. Rasti i Sarandës duhet të shërbejë si një thirrje e fortë për ndryshim. Publikimi i emrave të bullizuesve mund të duket një masë ekstreme, por ndoshta është shoku i domosdoshëm që shoqëria jonë ka nevojë për të ndaluar tragjeditë e ardhshme. Heshtja dhe mbrojtja e autorëve të vegjël po na kushton jetë të reja.