Ish-kryeministri dhe një nga figurat më të rëndësishme të politikës shqiptare postkomuniste, Fatos Nano, është ndarë nga jeta në moshën 73-vjeçare. Ai mbylli sytë pas disa javësh në reanimacion, pasi pësoi arrest kardiak, ndërkohë që kishte vuajtur më herët nga probleme respiratore.
Një Jetë Mes Lirisë Dhe Burgut
I lindur në Tiranë, më 16 shtator 1952, Nano u diplomua për ekonomi politike dhe nisi karrierën e tij në institucionet shtetërore që në periudhën socialiste. Pas rrëzimit të regjimit, u përfshi aktivisht në proceset e tranzicionit demokratik dhe në dhjetor 1990 u emërua sekretar i Këshillit të Ministrave, më pas zv.kryeministër dhe në shkurt 1991, kryeministër i Shqipërisë.
Ai ishte arkitekti i parë i tranzicionit të sistemit ekonomik nga socializmi drejt tregut të lirë.
Në vitin 1993, Nano u arrestua me akuzat për shpërdorim detyre dhe falsifikim dokumentesh në lidhje me ndihmën italiane, dhe u dënua me 12 vite burg. Lirimi i tij në vitin 1997 përkoi me rikthimin e socialistëve në pushtet dhe ringjalljen e karrierës së tij politike.
Reformatori I Të Majtës
Merita më e madhe e Fatos Nanos ishte transformimi i Partisë Socialiste nga një strukturë e trashëguar nga e kaluara komuniste në një parti social-demokrate moderne me orientim europian. Ai konsiderohej si figura më liberale brenda të majtës shqiptare dhe mbeti për vite të tëra figura më me ndikim në politikën e pas ’90-ës.
Nano ka mbajtur disa herë postin e kryeministrit, ndër të cilat periudha më e gjatë ishte 2002–2005, përpara se t’ia dorëzonte pushtetin Sali Berishës, kundërshtarit të tij historik.
Një Jetë Plot Kontraste
Përveç politikës, Nano është përfolur edhe për jetën e tij personale. Pas një martese 25-vjeçare me Rexhina Nanon, me të cilën pati dy fëmijë, ai u martua në vitin 2002 me Xhoana Nanon.
Ai jetoi mes Vjenës dhe Tiranës, duke mbetur gjithmonë një figurë e pranishme në debatin publik, sidomos kur përflitej për presidencën e vendit — një ëndërr që nuk e realizoi asnjëherë.
Trashëgimia Politike
Fatos Nano do të mbahet mend si politikani që solli normalitetin pas krizës së firmave piramidale në 1997, si arkitekti i modernizimit të PS-së dhe si i vetmi lider i tranzicionit që dha dorëheqje përfundimisht nga politika pas humbjes së zgjedhjeve të vitit 2005.
Ai u largua në heshtje, por ndikimi i tij në 35 vitet e tranzicionit shqiptar mbetet i padiskutueshëm.
Kush ishte Fatos Nano?
Një prej themeluesve të tranzicionit shqiptar, ish-kryeministër, reformator i PS-së dhe figurë e rëndësishme e së majtës moderne.
Përse konsiderohet liberal?
Sepse u përpoq ta shndërrojë Partinë Socialiste në një forcë social-demokrate europiane, duke larguar strukturat e vjetra ideologjike.
Cila ishte arritja e tij më e madhe?
Rikthimi i stabilitetit pas vitit 1997 dhe orientimi i Shqipërisë drejt reformave perëndimore.
Si do të mbahet mend?
Si lideri që nuk iu përkul pushtetit, por zgjodhi të tërhiqej me dinjitet, duke lënë pas një trashëgimi politike që ndryshoi rrjedhën e historisë së majtë shqiptare.