Skandali më i fundit që ka shpërthyer rreth tunelit të Llogarasë ka ngritur alarmin për një çështje thelbësore: a është i sigurt ky tunel për qarkullim publik? Hetimet e SPAK zbulojnë manipulime në tenderë, staf fiktiv dhe shmangie të qëllimshme nga projektet zyrtare, duke e kthyer këtë projekt nga simbol modernizimi në një potencial rreziku për jetën.
Sipas dosjeve hetimore, tenderët për ndërtimin dhe mbikëqyrjen e punimeve u paracaktuan për fitues të caktuar, me kritere të manipuluara dhe ekspertë që nuk ekzistonin në realitet. Kompani që figuronin si mbikëqyrëse kanë raportuar probleme serioze në terren, por alarmet e tyre janë injoruar nga drejtuesit e Autoritetit Rrugor dhe Ministrisë së Infrastrukturës. Sot, përveç abuzimit me fondet publike, ngritet pyetja më e rëndë: a mund të jetë ky tunel i pasigurt për qytetarët?
Ku Fshihet Rreziku Teknik
Në hetime përmenden disa elementë kritikë që rrezikojnë integritetin e tunelit.
Betoni pa armatura përforcuese përmendet si devijim i rëndë nga projekti, që cenon qëndrueshmërinë strukturore dhe rezistencën ndaj zjarreve apo goditjeve. Po ashtu, ventilimi është ridizajnuar pa përfshirë skenarë emergjence, duke krijuar rrezik real për asfiksi dhe panik në rast zjarri.
Një tjetër shqetësim është heqja e elementëve të sigurisë si daljet e emergjencës, ndriçimi rezervë, sinjalistika dhe telefonia e brendshme. Çdo “kursim” në këto elemente përkthehet në sekonda të humbura që mund të kushtojnë jetë.
Raportet teknike tregojnë gjithashtu për mbikëqyrje të reduktuar në terren, me ekspertë që në fakt nuk kanë qenë kurrë në kantier, duke lënë pas një tunel të ndërtuar “në errësirë”, pa kontroll të pavarur teknik.
A Është I Sigurt Tuneli Tani?
E vetmja mënyrë për ta provuar është transparenca dhe testimi publik.
Siguria nuk mund të matet me deklarata politike, por me audit teknik të pavarur, testime reale të ventilimit, zjarrit dhe evakuimit, si dhe publikimin e rezultateve për qytetarët.
Pa këto hapa, askush nuk mund të thotë me bindje të plotë se rreziku është zero. Në mungesë të një certifikimi të pavarur europian, çdo garanci mbetet vetëm në letër.
Çfarë Duhet Bërë Tani
Ekspertët kërkojnë një plan 30-ditësh për të garantuar sigurinë:
- Audit të plotë nga inxhinierë të huaj për armatime, beton, ventilim dhe kabllot zjarr-rezistuese;
- Test zjarri me tym të kontrolluar për të matur kohën reale të evakuimit;
- Verifikim të emergjencave, daljeve anësore dhe komunikimit të brendshëm;
- Stërvitje me zjarrfikësit dhe policinë për të testuar kohën e reagimit;
- Ulje të përkohshme të shpejtësisë dhe monitorim 24-orësh me kamera inteligjente për tym apo defekte;
- Publikim të listës reale të ekspertëve dhe datave të testimeve.
Kush Mban Përgjegjësi Nëse Diçka Shkon Keq?
Nëse provohet se tenderët janë manipuluar dhe mbikëqyrja është fiktive, përgjegjësia është e shumëfishtë: penale për korrupsion, civile për dëme ndaj jetës dhe administrative për certifikime të rreme. Çdo firmë që ka miratuar projektin pa verifikim real do të duhet të japë llogari përpara ligjit.
A rrezikoj jetën duke kaluar sot në tunel?
Në mungesë të testimeve dhe auditit të pavarur, askush nuk mund të garantojë se rreziku është zero. Nuk do të thotë se tuneli është i pasigurt, por mungon prova transparente që ai është në standardet ndërkombëtare.
Cilat janë treguesit minimalë që duhet të shoh si përdorues?
Daljet e emergjencës çdo 250–500 metra, ndriçim konstant, altoparlantë funksionalë, radio operative nën tunel dhe kamera sigurie. Në mungesë të tyre, kujdesi duhet të dyfishohet.
Si duhet të veproj në rast incidenti?
Ndal anash, ndiz dritat emergjente, mos kthe mbrapsht, ndiq shigjetat jeshile dhe dil në daljen më të afërt. Mbyll motorin, mbulo hundën e gojën dhe lëviz shpejt duke qëndruar i ulët nën shtresën e tymit.
Tuneli i Llogarasë nuk mund të jetë një eksperiment mbi sigurinë njerëzore. Derisa të përfundojë auditimi i pavarur dhe të publikohen raportet e testimit, autoritetet duhet të aplikojnë masa konservative sigurie dhe transparencë të plotë.
Në fund, kjo nuk është më një çështje politike apo financiare — është një çështje jetësh njerëzish. Vetëm e vërteta dhe transparenca mund t’u japin shqiptarëve garancinë për të kaluar të sigurt në tunelin më të diskutuar të vendit.