Numri i konflikteve të armatosura është rritur ndjeshëm gjatë dekadës së fundit, duke krijuar një panoramë të paqëndrueshme gjeopolitike ku çdo shkëndijë mund të kthehet në përplasje globale. Sipas analizave të fundit ndërkombëtare, viti 2026 rrezikon të jetë një vit kyç – me disa prej krizave më të nxehta që mund të shpërthejnë në luftë të hapur. Ja cilat janë 7 frontet që mbajnë botën në ankth.
1. Kina kundër Tajvanit – Bllokadë apo pushtim?
Pekini, i cili ka studiuar me kujdes luftën e Rusisë në Ukrainë, po vlerëson me kujdes koston reale të një operacioni ushtarak. Edhe pse një pushtim i plotë mbetet skenar ekstrem, bllokada detare është varianti më i mundshëm.
Një lëvizje e tillë do të krijonte tensione kolosale me SHBA-në, do të destabilizonte tregjet globale dhe do të rrezikonte ndezjen e një konflikti rajonal me pasoja botërore.
2. India kundër Pakistanit – Fuqitë bërthamore në prag përplasjesh
Pas sulmit të nëntorit 2025 në Indi ku humbën jetën 26 turistë, dy vendet u afruan rrezikshëm drejt një konflikti të madh. Përplasjet në Kashmir sollën mbi 50 viktima, ndërsa tensioni mbetet i lartë.
SHBA-të, të përfshira në konflikt tregtar me Indinë, kanë humbur pozicionin e tyre si ndërmjetës i besueshëm, duke rritur rrezikun e një përshkallëzimi të pakontrollueshëm mes dy fuqive bërthamore.
3. Rusia kundër Ukrainës – Ngërç apo shpërthim i ri?
Humbjet e Rusisë janë masive dhe përfitimet territoriale minimale. Kjo çon drejt tre skenarëve të mundshëm:
- Përparim i ngadaltë i Rusisë
- Konflikt i ngrirë nga lodhja e të dy palëve
- Marrëveshje e imponuar nga realiteti në terren
Por dy skenarë të tjerë janë shumë më të rrezikshëm:
– kolaps i Ukrainës, ushtarak ose politik;
– kolaps ekonomik rus, nëse goditen objektet kritike të energjisë.
Të dyja do të kishin ndikim të madh në sigurinë europiane.
4. Izraeli kundër Hamasit – Armëpushim i brishtë, paqe e largët
Gaza mbetet një territor i shkatërruar, me Hamas ende aktiv dhe Izraelin që kontrollon gjysmën e zonës. Armëpushimi funksionon vetëm në letër.
Nëse nuk krijohet një forcë serioze ndërkombëtare paqeruajtëse, çdo incident i vogël mund të rikthejë luftën, me pasoja tragjike për rajonin dhe botën arabe.
5. Kongo kundër Ruandës – Luftë për minerale dhe influencë
Rebelët e M23, të mbështetur nga Ruanda, kanë kontroll të gjerë në rajonin e Gomas. Edhe Uganda ka rritur ndërhyrjen. Pasuria minerare (kobalt, ar, naftë, gaz) e bën konfliktin edhe më të rrezikshëm.
Nëse përplasja kthehet në luftë rajonale, Afrika Qendrore do të përballej me krizën më të madhe që prej gjenocidit të 1994-s.
6. Sudani – Lufta që po gjenocidon një komb të tërë
Përplasja mes ushtrisë sudaneze dhe milicisë RSF ka zhvendosur miliona njerëz, duke krijuar krizën më të rëndë humanitare në kontinent.
Egjipti dhe Emiratet e Arabisë së Bashkuar po mbështesin palë të ndryshme, duke e bërë konfliktin edhe më të egër.
Nëse sponsorët bien dakord, mund të arrihet një marrëveshje – por deri atëherë, situata mbetet katastrofike.
7. Venezuela kundër SHBA-ve – Rreziku që vjen nga Gjiri i Karaibeve
Administrata Trump ka rritur ndjeshëm praninë ushtarake rreth Venezuelës. Qëllimi: dobësimi i regjimit Maduro.
Skenari më i mundshëm është:
– sulme ajrore të targetuara, jo pushtim tokësor.
Madrid ka forcuar gjithashtu pretendimet territoriale mbi Wssekibo, që mund të sjellë përplasje të drejtpërdrejtë me SHBA-në, nëse Venezuela ndërmerr hapa agresivë.
2026 – Viti i ekuilibrit të brishtë global
Bota ndodhet në një moment të rrallë ku disa fronte të nxehta mund të kthehen në konflikte madhore. Nga Azia Lindore te Amerika Latine, nga Lindja e Mesme te Afrika Qendrore, çdo gabim diplomatik apo provokim ushtarak mund të ndezë spiralen e destabilitetit botëror.
2026 pritet të jetë një vit që do të testojë durimin, diplomacinë dhe strategjinë e superfuqive – dhe fatin e miliona njerëzve në të gjithë globin./The Economists