Një investigim i fundit i gazetës italiane “Domani” ka hapur një dosje që po trondit qeverinë shqiptare: kompaninë KAYO sh.p.k., krijuar vetëm një vit më parë, por që sot firmos marrëveshje strategjike me Fincantieri-n, Leonardon dhe qeverinë italiane për prodhimin e tetë anijeve ushtarake – një projekt në vlerë qindra milionë euro.
Në qendër të këtij projekti gjendet një kompani me kapital minimal, lidhje direkte politike me kryeministrin Edi Rama, investime të dyshimta, blerje të shpejta në industrinë e armëve dhe momente të hapura abuzimi me institucionet shtetërore.
KAYO, kompania foshnjë që po futet në industrinë e miliardave
KAYO u themelua në tetor 2024 me qëllimin ambicioz për të rindërtuar industrinë shqiptare të armëve.
Kapitali fillestar?
150 milion lekë, pastaj 300 milion lekë – rreth 1.5 deri në 3 milion euro.
Për ta përfytyruar disproporcionin:
- Vetëm ndryshimi i flamurit të anijes ushtarake Libra kushtoi 1.5 milion euro.
- Prodhimi i një korvete moderne varion nga 300 në 500 milion euro.
- Ndërkohë Leonardo operon me 30 miliard euro kapital, Fincantieri me 6 miliard euro.
Pra, KAYO shfaqet në këtë partneritet si një xhep i vogël në mes të kolosëve, por me rol të barabartë në marrëveshje.
Rruga e shpejtë drejt dominimit të mbrojtjes
Në vetëm pak muaj nga krijimi, KAYO nisi të kontrollonte segmente kyçe të mbrojtjes shqiptare:
- Prill 2025 – Shiten 49% e Timak tek një mik izraelit i Ramës, Ron Yeffet.
- Gusht 2025 – Krijohet “Timak Defense”, sipërmarrje e përbashkët për prodhimin e mjeteve ushtarake.
- KAYO ble 20% të MSK Defence dhe Guna Tactical, kompani të Emiliano Dushës, aleat i vjetër i Ramës.
Pas këtyre manovrave, MSK – që deri pak kohë më parë vlente vetëm 35 mijë euro – u bë furnizues ekskluziv i ushtrisë shqiptare me 400 punonjës.
Deputeti Klevis Balliu e thotë hapur:
“KAYO është ngritur me vendime politike. Nuk ka as kapital, as eksperiencë, as transparencë.”
Ardi Veliu, njeriu që kontrollon KAYO-n dhe policinë njëkohësisht
Në krye të kompanisë që po merr projektet më të mëdha të mbrojtjes qëndron Ardi Veliu:
- ish-drejtor i Policisë së Shtetit,
- ish-zv/ministër i Infrastrukturës,
- i zgjedhur personalisht nga Rama,
- emër i lidhur me skandalin e famshëm të manipulimit të videos së fëmijës së mitur.
Në 2024, Rama e bëri CEO të KAYO-s.
Pak muaj më vonë, një skenë e paprecedentë:
Policia bastis dhe boshatis ambientet e televizionit opozitar News24, duke i kthyer në zyrat e reja të KAYO-s.
Pa urdhër ekzekutimi.
Pa njoftim paraprak.
Pa procedurë ligjore.
Ky ishte momenti kur, për shumë analistë, u bë e qartë se KAYO nuk është kompani – është instrument politik.
Marrëveshja me Italinë: kush rrezikon, kush fiton?
Nuk janë publikuar ende termat e marrëveshjes Itali–Shqipëri për prodhimin e anijeve.
Pyetja kryesore është:
Pse një kompani e re me kapital minimal po futet në një projekt që zakonisht u besohet vetëm kompanive me dekada eksperiencë?
Një tjetër pyetje e rëndë:
Nëse KAYO falimenton, kush paguan? Shteti shqiptar apo partnerët italianë?
Ministri shqiptar Pirro Vengu përmend të ardhura prej 8 milion euro.
Kjo shumë nuk mbulon as sekretarinë e një projekti të tillë, jo më prodhimin e anijeve luftarake.
Hijet që po rëndojnë mbi marrëveshjen ushtarake
Investigimi italian vë në dukje disa rreziqe:
- Kapital i pamjaftueshëm
- Afërsi politike me Ramën
- Preferencë për kompani të aleatëve personalë
- Shkelje procedurash në bastisjen e News24
- Blerje dhe shitje të dyshimta aksionesh
- Përfitime të menjëhershme për kompani gati inekzistente
Në thelb, rreziku kryesor është ky:
Po ndërton Shqipëria një industri të mbrojtjes apo po ndërton një tjetër monopol të radhës për njerëzit e afërt me pushtetin?
Konkluzioni: një kompani fantazmë në qendër të industrisë së mbrojtjes
Nëse KAYO dështon, humbjet mund të bien mbi:
- taksapaguesit shqiptarë,
- marrëdhëniet dypalëshe me Italinë,
- dhe mbi reputacionin e sigurisë shqiptare në NATO.
Nëse KAYO suksesshëm imiton industrinë e armëve, atëherë lind pyetja tjetër:
A po shndërrohet Shqipëria në një laborator të interesave private të maskuara si projekte strategjike shtetërore?
Për momentin, përgjigjet mungojnë.
Marrëveshjet ruhen të mbyllura.
KAYO vazhdon të rritet.
Dhe hapat e saj ndiqen nga një hije e madhe: politika.