Përgjimet e administruara nga Prokuroria e Posaçme (SPAK) në kuadër të hetimeve ndaj zv.kryeministres Belinda Balluku hedhin dritë mbi një dimension të ri politik të aferës së tenderave të Unazës së Madhe, ku për herë të parë del në mënyrë të drejtpërdrejtë emri i kryeministrit Edi Rama.
Në bisedat e sekuestruara nga telefoni i ish-drejtorit të Rrugëve, Elvis Berberi, flitet hapur për ndërhyrje nga “shefi i madh” në procesin e shpërndarjes së tenderave. Në një mesazh të datës 13 tetor 2021, i cili është bërë publik nga opozita dhe pretendohet se është pjesë e dosjes hetimore të SPAK, thuhet shprehimisht: “Ia ka premtuar Rama atij”, duke iu referuar një prej konkurrentëve në një lot të Unazës së Madhe të Tiranës.
Sipas materialeve të lexuara publikisht, bisedat mes Ballukut dhe Berberit përmbajnë një gjuhë të drejtpërdrejtë dhe në disa raste vulgare, ndërsa emri i kryeministrit përmendet herë hapur dhe herë të tjera në mënyrë të koduar, përmes shkronjës “R”. Këto komunikime sugjerojnë se vendimmarrja për fituesit e tenderave nuk ka qenë thjesht teknike apo administrative, por e diktuar nga nivelet më të larta politike.
Në një moment tjetër të përgjimeve, Balluku shfaq shqetësim se vartësi i saj, Elvis Berberi, po e anashkalon duke komunikuar drejtpërdrejt me “shefin e madh”, çka sipas opozitës përforcon dyshimet se linja e vendimmarrjes për tenderat kalonte mbi strukturat institucionale dhe përfundonte në zyrën e kryeministrit.
Këto zhvillime hedhin dritë mbi sjelljen e pazakontë të Edi Ramës në raport me hetimin ndaj Ballukut. Ndryshe nga rastet e mëparshme, ku distancimi politik ka qenë i menjëhershëm, këtë herë kryeministri është shndërruar në mburojë të drejtpërdrejtë të zv.kryeministres. Ai ndërhyri publikisht për të kundërshtuar masën e pezullimit nga detyra, duke i kërkuar Gjykatës Kushtetuese rrëzimin e saj – një kërkesë që u pranua.
Pas kërkesës së SPAK për arrestimin e Ballukut, Rama paralajmëroi se mazhoranca nuk do ta dorëzojë imunitetin e saj në Kuvend, duke e cilësuar situatën si pjesë të asaj që ai e quan “modë e vrazhdë e arrestimeve pa gjyq”. Ky qëndrim ka nxitur reagime të forta politike, ku opozita e akuzon kryeministrin se përmes mbrojtjes së Ballukut po mbron në fakt veten.
SPAK, nga ana e tij, i ka kërkuar Kuvendit autorizimin për ashpërsimin e masave të sigurisë ndaj Ballukut, duke synuar kalimin nga ndalimi i daljes jashtë shtetit dhe pezullimi nga detyra, në arrest shtëpie ose burg. Në dosje thuhet se hetimi ka zbuluar paracaktimin e një sërë tenderash me vlerë qindra milionë euro, duke përfshirë projekte madhore infrastrukturore.
Në këtë kontekst, përmendja e drejtpërdrejtë e Edi Ramës në përgjime përbën një zhvillim politik dhe institucional me peshë, që rrezikon të zhvendosë fokusin e hetimit nga një çështje individuale në një problem sistemik të ushtrimit të pushtetit. Për opozitën, këto përgjime janë prova se kryeministri është i implikuar në skemën që po hetohet; për mazhorancën, ato mbeten interpretime politike të një procesi në zhvillim.
Ndërsa pritet që Kuvendi të shqyrtojë kërkesën e SPAK dhe hetimet të thellohen, një gjë është e qartë: dosja Balluku nuk është më vetëm një çështje penale, por një provë e drejtpërdrejtë për raportin real mes pushtetit politik dhe drejtësisë në Shqipëri.