Pandemia e COVID-19 ka çuar në shtimin e sjelljes autoritare nga qeveritë në të gjithë botën, duke paraqitur një kërcënim në rritje për demokracinë. Kështu kanë paralajmëruar qindra ish-kryeministra, presidentë, laureatë të çmimit Nobel dhe ligjvënës.
Virusi u identifikua për herë të parë në qytetin kinez, Wuhan, në dhjetor dhe që atëherë është përhapur në të gjithë botën, duke bërë që vendet nëpër Evropë, Azi, Amerikë dhe Afrikë të kufizojnë lëvizjen e lirë, fjalën e lirë, kuvendin publik dhe të drejtat e qytetarëve.
“Regjimet autoritare, jo për çudi, po përdorin krizën për t’iu mbyllur gojën kritikëve dhe për të forcuar kontrollin e tyre politik”, shkruan rreth 500 firmëtarë, ndër ta mbi 60 ish-drejtues, në një Letër të Hapur të organizuar nga Instituti për Demokraci dhe Ndihmë Zgjedhore me qendër në Stokholm ( IDEA).
“Edhe disa qeveri të zgjedhura në mënyrë demokratike janë duke luftuar pandeminë duke grumbulluar fuqi që kufizojnë të drejtat e njeriut dhe forcojnë mbikëqyrjen e shtetit pa marrë parasysh kufizimet ligjore (ose) mbikëqyrjen parlamentare.”
Më shumë se 80 vende kanë miratuar masa emergjente, sipas “International Center for Non-Profit Laë” me qendër në SHBA, duke filluar nga oraret e gjobave dhe gjobitjet për ata që shkelin rregullat e deri te mbikëqyrja shtesë, censura dhe fuqitë e shtuara ekzekutive.
Ndikimi i përgjithshëm ka qenë një dobësim i normave demokratike, i cili ndikon në lirinë politike po aq sa edhe në aftësinë e qeverive për të trajtuar krizën dhe emergjencat e ardhshme shëndetësore, tha sekretari i përgjithshëm i IDEA.
Ndër vendet që ai përmendi se kishte futur masa autoritare ishin Filipinet, Hungaria, El Salvador dhe Turqia.
“Ka arsye të ligjshme për të thirrur gjendjen e jashtëzakonshme. Sidoqoftë, është gjithmonë problematike kur një qeveri përdor këtë fuqi që i jep emergjenca për të goditur mediet e pavarura dhe të drejtat e tjera themelore, “tha Kevin Casas-Zamora, gjithashtu një ish-nënkryetar dhe ministër i qeverisë në Kosta Rika.
“Ne duam të tërheqim vëmendjen për gjendjen e demokracisë në mes të kësaj krize. Nuk po mbrohet demokracia për veten e vet, por demokracia ka një vlerë të qenësishme për trajtimin e kësaj pandemie dhe përgatitjen për një tjetër. “
Epidemia tashmë ka çuar në shtyrjen ose anulimin e 66 zgjedhjeve në të gjithë botën, një e treta e tyre sondazhe kombëtare, sipas IDEA. Gati 50 vende kanë imponuar një lloj kufizimi në lirinë e shtypit, 21 prej tyre demokraci.