Me atitudën e trashëgimtarit të mizorisë kolonialiste të Beogradit, presidenti serb e nënçmoi në Bruksel kryeministrin e Kosovës. Në sytë e Aleksandar Vuçiqit shqiptari duhet të jetë bartës qymyri, hamall dhe të flasë serbisht. Në mediat serbe Vuçiq e vazhdoi nënçmimin me gjuhën e tij vulgare, duke thënë se kur e takon Avdullah Hotin ndjen “refleksin e Pavllovit”. Çka është “refleksi i Pavllovit” (në gjuhë të tjera quhet: “qeni i Pavllovit”)? Pse e krahasoi Vuçiq kryeministrin e Kosovës me “qenin e Pavllovit”? Një shpjegim dhe disa këshilla se si politikanët e Kosovës duhet të përballen me Aleksandar Vuçiqin. Inferioriteti nuk bën punë në përballje me kryetarin serb. Nuk bëjnë punë as deklaratat inferiore të politikanëve si Hashim Thaçi, i cili u thoshte diplomatëve europianë se ai dhe Vuçiqi janë “good guys”, domethënë djem të mirë e të pasherr
Nga Enver Robelli
Në rininë e tij Aleksandar Vuçiqi ka qenë i afërt me huliganët e ekipit të futbollit Cërvena Zvezda të Beogradit. Tribuna e huliganëve ka qenë dhe vazhdon të jetë një “akademi e dhunës” – fizike dhe verbale. Kur në maj të vitit 1990 në ndeshjen e futbollit mes Dinamos së Zagrebit dhe Cërvena Zvezdës së Beogradit shpërtheu dhuna, Vuçiq ishte në tribunën e huliganëve. Pastaj ai vazhdoi karrierën si propagandist në një radio të ultranacionalistëve serbë në Pale të Bosnjës, prej nga është koordinuar rrethimi dhe vrasja e qytetarëve të Sarajevës. Po në atë kohë Vuçiq e ka zbuluar babanë e tij politik dhe idhullin e tij shpirtëror: Vojisllav Sheshelin, i cili në fillim të viteve 1990-të e kishte një ëndërr: t’ua nxjerr sytë kroatëve me lugë të ndryshkur.
Më 1995, pak ditë pasi forcat e kasapit Ratko Mlladiq filluan gjenocidin në Srebrenicë, Vuçiq i kërcënohej bashkësisë ndërkombëtare se nëse sulmon forcat serbe në Bosnjë, atëherë për një serb të vrarë “ne do të vrasim 100 myslimanë”. Në fund të viteve 1990-të Vuçiq shërbeu si ministër i informacionit në qeverinë serbe – për këtë arsye gazetarët perëndimorë e kanë quajtur “Goebbels të Sllobodan Millosheviqit”. (Joseph Goebbelsi ka qenë shef i propagandës së Adolf Hitlerit). Pas ndryshimeve të ashtuquajtura demokratike në Serbi më 5 tetor 2000, Vuçiq gati një dekadë i qëndroi besnik ideologjisë serbomadhe. Specialitet i tij është provokimi, nënçmimi, përbuzja, tallja me kundërshtarët politikë – në Serbi dhe në rajon.
Gjatë takimit të djeshëm në Bruksel kryetari serb e nënçmoi si me gjuhën e përdorur po aq edhe me gjuhën trupore kryeministrin e Kosovës, Avdullah Hoti. Me gjasë i papërgatitur për të kundërshtuar një atak i tillë nga presidenti serb, Hoti arriti vetëm të thotë (a belbëzojë) se e kupton serbishten. Vuçiq e dinte se momenti i përshëndetjes së tij me kryeministrin kosovar regjistrohet nga kamerat. Ai e dinte se në këtë çast duhet të gjuajë një petardë për të shkaktuar mjegull dhe për të treguar “superioritetin kulturor” ndaj një shqiptari. Sepse në logjikën hegjemoniste serbe shqiptari patjetër duhet të flasë serbisht dhe duhet të jetë në gjendje të tregojë ndonjë anekdotë mbi gjyshin apo babanë e tij që ka bartur qymyr në Beograd në vitet 50-të apo 60-të.
Për fat të keq kryeministri i Kosovës – i papërvojë në këso ballafaqimesh dhe pa ekip që e njeh në hollësi biografinë politike të Vuçiqit – nuk arriti t’i kundërvihej presidentit serb ashtu siç e meritonte. Një shou i tillë i Vuçiqit gjithsesi e vë në situatë të pakëndshme secilin politikan. Por, siç nuk fitohen zgjedhjet me duar në xhepa, as në Bruksel nuk shkohet pa qenë mirë i përgatitur për të reaguar edhe në situata të papritura. Kryeministri Hoti do të mund t’ia kthente në shqip Vuçiqit: “A flisni ju shqip?”. Ose: “Jo, nuk flas serbisht, flas vetëm kroatisht”. Ose: “Kam folur gjatë kroatisht, por kohëve të fundit më shumë po më flitet gjuha malazeze”. Ose në anglisht. Ose do të mund ta injoronte Vuçiqin me një refuzim estetik rugovian.
Nuk kërkohet shumë mund nga politikanët e Kosovës për ta njohur pak Vuçiqin. Për shembull mund të shikojnë filmin dokumentar “Vladalac” (Sundimtari – biografia politike e Aleksandar Vuçiqit, gjendet në Youtube) të televizionit N1. Politikanët e rinj kosovarë që nuk dinë serbisht mund të angazhojnë një përkthyes. Bile po të kishte Kosova televizione më të arrira profesionalisht, dokumentari do të ishte përkthyer në shqip. Sepse të njohësh palën kundërshtare është përherë përparësi, sidomos në negociata të rëndësishme. Te “Vladalac” flasin disa prej analistëve më të zgjuar të Serbisë, të cilët kur luten për ta përshkruar Vuçiqin me një fjalë, përgjigjen kështu: keqpërdorues, i pasinqertë, arrogant, i paedukuar, destruktiv, radioaktiv, despot i dashuruar në veten e tij, narcisoid, manipulues, i paskrupullt, prepotent. Ose: “Një eksperiment i suksesshëm i agjencive që merren me narkotizimin e opinionit publik”. Vuçiq ka qejf të thotë se në rininë e tij, si “studenti më i mirë i drejtësisë” në Beograd, ka shitur vegla hekuri në një dyqan në Londër – dhe ka mësuar anglisht. Sipas një hulumtimi të mediave të pavarura të Beogradit Vuçiq në të vërtetë ka punuar në një thertore në Londër.
Nuk është vetëm Avdullah Hoti që demonstroi (së paku para kamerave) një qasje inferiore ndaj presidentit serb. Vëzhguesve të vëmendshëm u kujtohet skena kur presidenti inferior i Kosovës Hashim Thaçi duke dashur të duket sa më “proeuropian” e “bashkëpunues” në një forum ndërkombëtar, para kamerave dhe para diplomatëve e politikanëve europianë thoshte: ne, pra “unë e Aleksandri”, jemi “good guys”, domethënë djem të mirë e të pasherr që duam të arrijnë një marrëveshje historike. Kjo ishte qasje nënshtruese e gjunjëzuese.
“Miku im Vuçiq” – këtë fjali e përdorë nganjëherë edhe kryeministri i Shqipërisë kur dëshiron të polemizojë me kritikët e tij shqiptarë. Edhe kjo është një frazë e panevojshme. Nga prizmi shqiptar mik mund të quhet Zharko Koraçi. Ose mike mund të quhet Sonja Biserko. Apo Natasha Kandiqi. Politikanët e Kosovës (dhe ndonjë i Shqipërisë) nuk kanë nevojë të shtiren si tolerantë para kastës sunduese të Beogradit me shpresën se do të shpërblehen nga Brukseli. Nuk do të shpërblehen.
Sepse Vuçiqi nuk ndalet. Qe një shembull se si ai e demonstron racizmin e tij ndaj shqiptarëve. Më 14 janar 2017 nga Beogradi u nis një tren që destinacion final kishte Mitrovicën. Treni ishte “stolisur” me parullën “Kosova është Serbi” – në 21 gjuhë. Pas kërcënimit të palës kosovare se do të ndërhyjë me forca speciale për të penguar ardhjen e trenit në Mitrovicë, kompozicioni i vagonëve u ndal në kufi me Kosovën. Pastaj Vuçiqi tha (po e parafrazojmë): ndoshta shqiptarët e kanë vendosur kokën në binarë të trenit si indianët për të dëgjuar fishkëllimën e trenit. Në sytë e tij shqiptarët janë indianë, pra racë e ulët, që duhet nënshtruar. Asnjë politikan i Kosovës nuk e pati regjistruar atëbotë këtë deklaratë të Vuçiqit. Sepse politikanët e Kosovës kanë halle të tjera – personale, private dhe klanore. E kur vjen puna pisk, kur Vuçiqi i poshtëron para syve të botës, atëherë nuk u mbetet gjë tjetër veçse të shfaqin ngathtësinë e tyre.
As dje politikanët në Kosovë dhe mediat e shumta të Prishtinës nuk e vërejtën sharjen e radhës nga ana e Vuçiqit. Vuçiq deklaroi për media: “Unë vërtet e përjetoj refleksin e Pavllovit kur vij këtu (në Bruksel). Më vjen mundim të dëgjoj Hotin dhe nebulozat e tij se si ata janë viktima e ne kriminelë”. Çka është “refleksi i Pavllovit” (në gjuhë të tjera quhet: “qeni i Pavllovit”)? Mjeku rus Ivan Petroviq Pavllov bëri një eksperiment në fushën e etologjisë. Sipas tij, qenit i rritet sasia e lëngut në gojë (“i shkon lëng për goje”, sipas një fraze popullore) kur dëgjon hapat e padronit të tij apo hapjen e kutisë me ushqim. Zhurmën e hapjes së kutisë së ushqimit qeni e ndërlidh me ardhjen e ushqimit që ia jep pronari. Për të testuar këtë hipotezë, Pavllovi e bëri një eksperiment në vitin 1905. Ky eksperiment është i njohur si “qeni i Pavllovit”. Sa herë që ia çonte ushqimin qenit, Pavllovi i binte ziles. Sapo dëgjonte zilen, qeni e dinte se po vjen buka. Pas një kohe Pavllovi vetëm i binte ziles, por nuk sillte ushqim. Megjithatë, qenit i shkonte “lëng për goje” vetëm kur dëgjonte zilen, sepse ashtu ishte mësuar.
Në kontekstin e bisedimeve me Bruksel, Vuçiq e sheh veten në rolin e padronit me zile. Në këtë ilustrim shqiptarët janë vetëm qenë që vrapojnë pas ziles së tij. Njëherë i krahasoi shqiptarët me indianë, tash me qenë. Jo vetëm kryeministri i Kosovës dhe ekipi i tij, por edhe shoqëria kosovare duhet të kuptojë këtë mesazh dhe të mendojnë për këtë mesazh fyes. Mbi të gjitha duhet të jenë të përgatitur për ballafaqimet e radhës. Ky ballafaqim nuk mund të bëhet nëse Kosova nuk ka një ekip që ka dije dhe kujtesë të mirë historike për Serbinë dhe për politikanët e saj, duhet njohur “Filozofinë e Pallankës” për t’u përballur me filozofinë raciste të Vuçiqit.
Vuçiqi dëshiron që para botës perëndimore të perceptohet vetëm si politikan i shekullit 21. Është detyrë e politikanëve të Kosovës ta prezantojnë si politikan të fundshekullit 20-të, si huligan ultranacionalist që premtonte kufij të Serbisë së Madhe deri në Karllovc dhe Karllobag, që mbante fjalime kërcënuese në Glinë, një qytezë kroate e pushtuar nga serbët, që shkonte në Bosnjë për të përkrahur gjenocidin serb, që ndalonte media në Kosovë dhe përkrahte represionin e Beogradit në Kosovë.
Kush t’i kundërpërgjigjet Serbisë nga pala kosovare? Ministrat që takojnë njëri-tjetrin dhe këtë e shesin si aktivitet politik me postime bajate në Facebook? Ministrat dhe ministret që reklamohen në Facebook? Apo ndonjë zëvendësministër që mendon se e arritur e madhe politike është t’ia urosh ditëlindjen në Facebook kancelares gjermane? Për këso aktivitetesh taksapaguesi kosovar paguan qindra-mijëra euro në emër të rrogave.
Në vitet 1990-të, të cilat kanë qenë tepër të rënda, të errëta, prezantimi i palës kosovare në raport me Serbinë nuk ka qenë inferior si sot. Mjafton të lexohen intervistat e Fehmi Aganit në shtypin e Beogradit, ballafaqimet e Adem Demaçit me politikanë serbë në emisionin “Most” (Ura) të Radios Europa e Lirë ose momenti kur në një debat në Klubin e Gazetarëve të Huaj të “Tanjugut” në Beograd Veton Surroi kishte folur shqip duke zgjuar mërinë dhe urrejtjen e Borisav Joviqit, dorës së djathtë të Sllobodan Millosheviqit, dhe kreut të radikalëve, Vojislav Sheshelit. Dikur, pasi kishte konstatuar se nuk ka përkthim dhe për t’ua bërë të qartë nacionalistëve serbë se ai që flet një gjuhë tjetër gjithsesi është në përparësi, Surroi tha: “Do të vazhdoj të flasë në njërën prej gjuhëve të huaja” – dhe kishte vazhduar në serbisht. Nganjëherë mjafton një gjest për ta demaskuar kundërshtarin politik.