Sot, 22 nëntor, Shqipëria feston për herë të parë Ditën e Alfabetit të Gjuhës Shqipe si një festë zyrtare, një datë që simbolizon unifikimin dhe identitetin kulturor të shqiptarëve. Kjo ditë përkujton Kongresin e Manastirit, mbajtur në vitin 1908, ku intelektualë nga të gjitha trojet shqiptare miratuan alfabetin latin si bazë për gjuhën shqipe.
Në Kongresin e Manastirit morën pjesë 50 delegatë nga 26 qytete dhe shoqata të ndryshme, me kontribut të jashtëzakonshëm nga figura të tilla si Mid’hat Frashëri, Luigj Gurakuqi dhe Parashqevi Qiriazi. Vendimet e marra në këtë kongres i hapën rrugën shpalljes së pavarësisë në vitin 1912, duke e bërë këtë ngjarje një nga momentet më të rëndësishme të historisë shqiptare.
Sfida e analfabetizmit në Shqipëri
Pavarësisht kremtimeve për Ditën e Alfabetit, Shqipëria përballet me sfidën e rritjes së analfabetizmit. Sipas të dhënave të Bankës Botërore, norma bruto e regjistrimit në shkollat fillore ka rënë nga 105.4% në vitin 2017 në 93.7% në vitin 2023, niveli më i ulët që nga viti 1976. Kjo rënie theksohet si një pasojë e pandemisë dhe sfidave ekonomike që kanë ndikuar sistemin arsimor.
Kjo situatë alarmante kërkon politika dhe investime të qëndrueshme për të siguruar qasjen në arsim cilësor për të gjithë fëmijët shqiptarë dhe për të shmangur rrezikun e një brezi me nivele të ulëta arsimore.
Kujdesi për trashëgiminë dhe sfida për të ardhmen
Dita e Alfabetit mbetet një kujtesë për rëndësinë e ruajtjes dhe përparimit të gjuhës shqipe si një element kyç i identitetit kombëtar. Megjithatë, për të nderuar me të vërtetë këtë trashëgimi, nevojitet një përpjekje kolektive për të përmirësuar arsimin dhe për të mbështetur brezat e rinj në ruajtjen e gjuhës dhe kulturës sonë.