Rasti i Bankers Petroleum Albania ka shndërruar një debat ekonomik në një krizë të sovranitetit ligjor dhe funksionimit institucional në Shqipëri. Pavarësisht humbjeve të mëdha financiare dhe akuzave për shmangie tatimore në shkallë të gjerë, institucionet përgjegjëse, veçanërisht Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve, nuk kanë ndërmarrë asnjë veprim për të aplikuar Ligjin për Falimentimin, duke rrezikuar thellimin e një precedenti të rrezikshëm.
1. Detyrimi Ligjor i Drejtorisë së Tatimeve
Sipas Ligjit nr. 110/2016 “Për falimentimin”, i harmonizuar me direktivat e BE-së, çdo autoritet shtetëror që ka informacion mbi paaftësinë paguese të një shoqërie, përfshirë autoritetin tatimor, ka të drejtë dhe detyrë të kërkojë hapjen e procedurës së falimentimit në gjykatë.
Në rastin konkret:
- Drejtoria e Tatimeve ka pasur dijeni për detyrime të papaguara, skema të shmangies së TVSH-së dhe mungesë të deklarimeve reale të të ardhurave.
- Ka pasur mospërputhje serioze mes prodhimit të raportuar dhe kontributeve të paguara, të dokumentuara në vite nga auditime të brendshme dhe hetime të nisura.
Mosveprimi përbën shkelje të rëndë të detyrës dhe moszbatim të ligjit, që e ekspozon çdo drejtues përgjegjës ndaj:
- Përgjegjësisë administrative për neglizhencë institucionale.
- Përgjegjësisë penale për shpërdorim detyre dhe moskallëzim të veprës penale, në rast se ekzistojnë prova që janë fshehur të dhëna.
2. Përgjegjësia Individuale e Drejtorëve të Tatimeve ndër vite
Duke qenë se shkeljet janë të vazhdueshme, përgjegjësia nuk mund të mbetet vetëm institucionale, por individët që kanë udhëhequr DPT-në në periudha të caktuara, duhet:
- Të hetohen për mosinicimin e falimentit ndaj një subjekti që kishte të gjitha shenjat e paaftësisë paguese.
- Të japin llogari për lehtësitë e dhëna padrejtësisht, ose për mungesën e kontrollit real, pavarësisht paralajmërimeve dhe auditimeve të brendshme ose ndërkombëtare.
3. Rreziku i Precedentit
Mosveprimi i qëllimshëm ndaj Bankers krijon një klimë të pabarazisë përballë ligjit, ku korporatat e mëdha, nën mbrojtjen politike, nuk i nënshtrohen mekanizmave ligjorë që aplikohen për bizneset e zakonshme.
Kjo dëmton:
- Besueshmërinë e sistemit tatimor;
- Integritetin e shtetit ligjor;
- Marrëdhëniet e Shqipërisë me investitorët realë që kërkojnë transparencë dhe barazi.
4. Roli i SPAK dhe Gjykatës Tregtare
Kjo situatë nuk është vetëm financiare, por ka përmasa të plota penale dhe administrative. SPAK duhet të hetojë:
- Pse nuk është kërkuar falimentimi nga organet tatimore.
- Nëse ka pasur ndërhyrje politike për të shmangur këtë procedurë.
- Rrjetin e personave që kanë lejuar një kompani me borxhe të mëdha tatimore të funksionojë për vite pa kontroll.
Gjykata Tregtare, nga ana tjetër, duhet të pranojë çdo kërkesë të bazuar për falimentim, të paraqitur nga qytetarë, punonjës, kreditorë ose vetë organet shtetërore.
Drejtësia Duhet të Fillohet Nga Shteti Vetë
Nëse shteti nuk zbaton ligjet ndaj korporatave të mëdha si Bankers Petroleum, ai i mohon vetes të drejtën për të kërkuar respektim të ligjit nga qytetarët dhe bizneset më të vogla.
Të gjithë drejtuesit e DPT-së ndër vite duhet të thirren në llogari për moszbatimin e ligjit për falimentimin, si një hap i parë drejt drejtësisë ekonomike dhe rikthimit të besimit në shtet.
Vetëm një shtet që ndëshkon të mëdhenjtë, mund të pretendojë se është shtet ligjor.