Kryeministri Edi Rama ka paralajmëruar ndërtimin e një sistemi të ri të furnizimit me naftë, ku shteti do të përfshihet si aktor kryesor në lidhjen e kontratave, me qëllim të kontrollit mbi çmimet dhe gjithë zinxhirin e shpërndarjes së karburantit. Ky njoftim i bërë gjatë një takimi me drejtues vendorë në Tiranë shënon një kthesë potenciale në mënyrën se si tregu i naftës do të funksionojë në Shqipëri.
Në një nga mbledhjet më të rëndësishme me drejtuesit vendorë, Edi Rama bëri publike një deklaratë me peshë strategjike dhe ekonomike për vendin: Shqipëria do të ndërtojë një sistem të ri të furnizimit me naftë, i cili do të ketë në thelb pjesëmarrjen direkte të shtetit në realizimin e kontratave me furnitorët.
“Jemi duke punuar për një sistem të ri të furnizimit të naftës,” – tha Rama. – “Është një mundësi për të kaluar edhe te furnizimi i naftës me një komponent të ri të shtetit si protagonist në realizimin e kontratave. Kjo do sjellë kontroll mbi çmimin dhe gjithë sistemin e qarkullimit të naftës.”
A Do Ndryshojë Loja Në Tregun e Naftës?
Ky paralajmërim vjen në një kohë kur çmimet e karburantit në vend janë stabilizuar duke reflektuar situatën në tregjet ndërkombëtare. Ndonëse për vite me radhë çmimi i naftës është lënë në duart e tregut duket se qeveria po lëviz drejt një modeli ku shteti jo vetëm që kontrollon, por edhe furnizon.
Nëse zbatohet ky model mund të ketë pasoja të mëdha:
- Mund të centralizojë më shumë kontrollin politik mbi sektorin, duke rritur rolin e shtetit në një treg që deri më sot është konsideruar i lirë.
- Rrezikon të pengojë konkurrencën e lirë, nëse zbatimi nuk bëhet me transparencë dhe mbikëqyrje të pavarur.
Qanda: Pyetje dhe Përgjigje
- Çfarë do të ndryshojë konkretisht?
Rama nuk dha detaje teknike, por flitet për përfshirje të shtetit në kontratat me importuesit dhe shpërndarësit e naftës. - A do ndikojë kjo në çmimet?
Po, objektivi kryesor i këtij ndryshimi është kontrolli i çmimit. - Kush do t’i realizojë kontratat?
Nuk është sqaruar nëse do krijohet një agjenci shtetërore, apo nëse do përdoren entitete ekzistuese si Albpetrol apo MEI. - A do të preken kompanitë private?
Nëse shteti bëhet lojtar aktiv në treg, atëherë kompanitë private do të duhet të riadaptohen ose të konkurrojnë me struktura shtetërore.
Deklarata e Ramës është paralajmërim për një kthesë të madhe në një nga sektorët më të rëndësishëm ekonomikë të vendit. Nëse zbatimi bëhet me transparencë, ky model mund të sjellë ulje të abuzimeve. Por nëse përdoret për qëllime klienteliste ose monopole të fshehura, rrezikon të kthehet në një tjetër dështim të centralizimit autoritar.