Një zhvillim i papritur dhe domethënës ka ndodhur në qëndrimin zyrtar të Prokurorisë së Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK), e cila ka zbutur deklaratat e saj publike për hetimet ndaj qeverisë dhe ka sqaruar se në regjistrin e transparencës figuron vetëm një ish-ministër nën hetim, e jo një ministër aktual siç kishte lënë të nënkuptohej më parë.
Në fillim të muajit qershor, një informacion i bazuar në të dhënat e publikuara në regjistrin e SPAK fliste për një ministër të qeverisë “Rama” nën hetim për afera korruptive, lajm që bëri jehonë të madhe në opinionin publik dhe krijoi alarm brenda radhëve të mazhorancës. Ishte pikërisht ky informacion që u lexua nga shumëkush si një sinjal i qartë se SPAK po përgatitej të godiste lart, brenda ekzekutivit të Ramës.
Por vetëm pak javë më vonë, në një përgjigje zyrtare ndaj një kërkese për informacion nga një qytetar, SPAK ka ndryshuar kurs. Tashmë deklaron se nën hetim ndodhet vetëm një ish-ministër, i identifikuar me inicialet A.A., për veprat penale të “pastrimit të parave”, “fshehjes së pasurisë” dhe “korrupsionit pasiv”. Në këtë rast, bëhet fjalë për ish-ministrin Arben Ahmetaj, një figurë politike tashmë e larguar nga skena qeverisëse.
Ky kthim mbrapa ka ngritur dyshime serioze për ndikimin politik që mund të jetë ushtruar ndaj SPAK, sidomos në kushtet kur Partia Socialiste sapo ka fituar një mandat të tretë me 83 deputetë në Kuvend, duke konsoliduar më tej pushtetin ekzekutiv dhe parlamentar. Në këtë kontekst, ndryshimi i tonit të Prokurorisë interpretohet si një zbythje përballë presionit politik, një akt që rrezikon besueshmërinë e reformës në drejtësi dhe rolin e SPAK si shtyllë e luftës ndaj korrupsionit në nivelet më të larta të pushtetit.
Burime konfidenciale nga struktura të drejtësisë sugjerojnë se tensionet mes SPAK dhe mazhorancës janë rritur ndjeshëm muajt e fundit, veçanërisht pas përfshirjes në hetime të personazheve pranë qeverisë, si Arbjan Mazniku, i përfolur për abuzime me leje ndërtimi dhe kontrata të dyshimta kur drejtonte Bashkinë e Tiranës. Edhe pse ndaj tij është hapur një dosje, aktualisht nuk figuron në listën e personave të shpallur publikisht si nën hetim nga SPAK.
Pse SPAK ndryshoi narrativën?
Disa nga pyetjet më të mëdha që ngrihen pas këtij rishikimi janë:
- Çfarë e shtyu SPAK-un të tërhiqej nga deklarata fillestare për një ministër aktiv?
- A ka ndikuar presioni politik apo frika e përballjes me një pushtet të konsoliduar?
- A kemi të bëjmë me një strategji për të fituar kohë, apo me një kompromis të heshtur institucional?
Në një klimë ku Shqipëria përballet me sfida serioze për të luftuar korrupsionin në mënyrë të paanshme, sjellja e SPAK në këtë rast përbën një test real për integritetin dhe pavarësinë e sistemit të drejtësisë. Duket se pas tërheqjes së vëmendjes amerikane dhe fokusit të reduktuar të ambasadave ndërkombëtare, institucionet vendase janë më të ekspozuara ndaj ndërhyrjeve politike, dhe ky rast mund të jetë ilustrimi më i qartë i kësaj tendence.
Në vend që të avancojë hetimet dhe të shfaqë vendosmëri në përballjen me korrupsionin qeveritar, SPAK ka zgjedhur të heshtë, të shmangë emra dhe të ndryshojë pozicion, në një moment kur pritej që të demonstronte forcë institucionale dhe besnikëri ndaj misionit të tij kushtetues.Qeveria fiton mandatin, drejtësia humbet besimin
Qeveria fiton mandatin, drejtësia humbet besimin
Nëse drejtësia zbythet pas çdo rezultati zgjedhor, reforma humbet kuptimin. Rasti i SPAK dhe ndryshimi i qëndrimit të Altin Dumanit janë një sinjal alarmi për gjithë shoqërinë shqiptare që besoi në premtimin e drejtësisë së re. Ndërkohë që qytetarët presin ndëshkimin e korrupsionit të nivelit të lartë, një tjetër institucion duket se ka hyrë në orbitën e pushtetit, duke i dhënë arsye për të drejtë atyre që kanë qenë skeptikë që në nisje të reformës në drejtësi.