Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, zbarkoi në Tiranë me tone optimiste, duke e cilësuar rrugën e Shqipërisë drejt Bashkimit Europian si “të mrekullueshme” dhe “me shpejtësi rekord”. Por përtej fjalëve të buta diplomatike, pyetja që lind është: a po përparon vërtet Shqipëria drejt anëtarësimit, apo po përjetohet një tjetër moment propagandistik i qeverisë shqiptare nën dritat e kamerave?
Retorika e Brukselit, Realiteti në Tiranë
Von der Leyen foli për “afrimin e Shqipërisë në BE” si shembull për rajonin, për “dyert e hapura të bashkëpunimit” dhe për “rritje ekonomike përmes planit të investimeve evropiane”. Por asnjë prej këtyre deklaratave nuk përmbante afate të detyrueshme, garanci konkrete, apo kritere të matshme për përmbushjen e kushteve të anëtarësimit.
Në fakt, Brukseli ka shtyrë vazhdimisht hapjen e kapitujve të negociatave për shkak të problemeve të brendshme të qeverisjes shqiptare: korrupsionit sistematik, mungesës së transparencës në prokurime, kontrollit të mediave dhe dobësisë së institucioneve të drejtësisë. Këto çështje nuk u përmendën në konferencën e përbashkët.
“Kapitujt deri në 2027”: premtim politik, jo proces real
Kryeministri Edi Rama deklaroi se Shqipëria “do të mbyllë kapitujt e anëtarësimit deri në vitin 2027”. Por një premtim i tillë bie ndesh me vetë strukturën e procesit të negociatave — që kërkon plotësimin e 35 kapitujve, secili me dhjetëra nënkushtet e veta teknike, ekonomike dhe ligjore.
Vendet si Mali i Zi e Serbia, që kanë hapur negociatat shumë më herët, ende nuk kanë arritur as gjysmën e këtij procesi pas më shumë se një dekade. Në këtë kontekst, deklarata e Ramës për një “mbyllje kapitujsh brenda 2027-s” tingëllon më shumë si premtim elektoral i përkthyer në slogan integrimi sesa si plan real i mundshëm.
100 milionë eurot e “planit të rritjes”: shifër simbolike
Von der Leyen përmendi “dhënien e 100 milionë eurove për Shqipërinë”, në kuadër të planit të ri ekonomik të BE-së për Ballkanin Perëndimor, duke e paraqitur si mbështetje të konsiderueshme. Por krahasuar me fondet që BE investon në vendet anëtare — ku shuma të tilla janë minimale —, kjo është më shumë një pako imazhi sesa ndihmë reale për ekonominë shqiptare.
Në fakt, vetë Komisioni Europian ka paralajmëruar se fondet mund të pezullohen nëse reformat nuk avancojnë, sidomos në fushën e drejtësisë dhe administratës publike. Por në Tiranë, këto paralajmërime u anashkaluan.
Diplomacia e buzëqeshjeve, jo e kushteve
Vizita e Von der Leyen përkoi me një moment të ngarkuar politikisht për Ramën: rritje skandalesh të korrupsionit në nivel lokal, tensione me opozitën dhe kritika për centralizimin e pushtetit. Në këtë klimë, një fotografi e përbashkët me lidershipin e BE-së shërben më shumë për legjitimim imazhi sesa për progres real.
Në vend të pyetjeve për reformën në drejtësi, lirinë e shtypit apo transparencën e tenderëve publikë, konferenca u kufizua në deklarata të përgjithshme për “shpejtësi rekord” dhe “rrugë të mbarë drejt Europës”.
Një BE më e kujdesshme, një qeveri më triumfaliste
Ndërsa Brukseli përdor diplomacinë e butë për të ruajtur ndikimin në rajon, Tirana e përkthen çdo deklaratë mirësjelljeje në fitore politike të brendshme. Është një lojë që Rama e ka përsosur: çdo vizitë ndërkombëtare, çdo samit apo fjalim europian, shndërrohet në propagandë për sukseset imagjinare të qeverisë.
Në realitet, integrimi mbetet një proces teknik, i ngadalshëm dhe i kushtëzuar nga reforma që ende nuk po zbatohen. Shqipëria mund të ketë bërë “progres në letër”, por në terren mbetet e kapur nga problemet që Brukseli dikur i quante “kritike për hapjen e negociatave”.
A është Shqipëria realisht pranë anëtarësimit në BE?
Jo ende. Progresi është formal dhe kryesisht administrativ. Reformat thelbësore në drejtësi, media dhe ekonomi nuk janë përmbyllur.
Pse BE përdor tone optimiste?
Për të ruajtur ndikimin politik në Ballkanin Perëndimor dhe për të shmangur afërsinë e rajonit me ndikimet ruse dhe kineze.
A janë 100 milionë euro ndihmë e madhe?
Jo. Në krahasim me fondet që BE jep për vendet anëtare, kjo shumë është modeste dhe kryesisht simbolike.
A mund të mbyllen kapitujt deri në 2027?
Pothuajse e pamundur. Edhe vendet që negociuan për më shumë se 10 vjet nuk i kanë përmbyllur të gjitha fushat.