Deri më tani e dimë, që koronavirusi i ri sulmon jo vetëm mushkëritë, edhe por shumë organe të tjera, përfshirë zemrën, trurin, mëlçinë, lëkurën, apo veshkat. Disa studime kanë treguar se simptoma neurologjike të llojeve të ndryshme mund të ndodhin në tru, nga ato të lehta, si dhimbja e kokës, tek sëmundjet serioze si encefalopatitë dhe ngjarjet akute si goditja në tru.
Një studim më i fundit konfirmon zhvillimin e mundshëm të simptomave neurologjike, dhe zbulon për herë të parë një mekanizëm përmes të cilit Sars-Cov-2 arrin të pushtojë trurin e disa pacientëve të sëmurê më rëndë. Studimi është kryer nga Universiteti i Jeilit në SHBA.
Infeksioni mund të prekë trurin
Infeksioni nga Covid-19 mund të përfshijë një dhimbje koke të thjeshtë, apo simptoma të tjera kalimtare. Por ka edhe raste të rralla ku ndërlikimet janë më serioze. Infeksioni i trurit është një dukuri e rrallë, dhe prek vetëm disa pacientë që janë shumë të sëmurë me Covid-19.
Por ky skenar nuk duhet të përjashtohet, sidomos tek njerëzit që kanë një ngarkesë të lartë virale apo janë më të brishtë nga pikëpamja gjenetike. Deri më tani është dokumentuar prania e një përfshirje të mundshme të trurit, por midis shkencëtarëve nuk ka dakordësi se si ndodh kjo, dhe cilat janë pasojat aktuale në sistemin nervor qendror.
Për t’i kuptuar më mirë këto procese, studiuesit përdorën 3 qasje të ndryshme: përdorimin e organoideve të trurit të njeriut, studimin e një modeli të minjve mbi pacientët që kanë ndërruar jetë. Shkencëtarët kanë vërejtur se tek disa pacientë me forma të rënda të Covid-19 virusi depërton në tru dhe arrin tek neuronet.
Në disa raste ai i dëmton ato dhe përhapet shumë. Në këtë situatë ai “thith” oksigjenin përreth, duke çuar në vdekjen e qelizave të trurit. Një pushtim i gjerë mund të jetë shumë shpejt fatal, dhe studiuesit kanë vënë re se infeksionet e trurit janë më vdekjeprurëse sesa infeksionet e mushkërive (megjithëse shpesh ato ndodhin njëkohësisht).
Truri, një mekanizëm i mundshëm
Mekanizmi me të cilin Sars-Cov-2 depërton dhe prek qelizat – lidhja midis virusit dhe qelizës – është një receptor (një proteinë e veçantë) quajtur Ace2 . Virusi hyn në qelizat e mushkërive ku receptori shumohet shumë, dhe më pas arrin edhe në zona të tjera të trupit ku është i pranishëm receptori Ace2.
Nga autopsia e pacientëve të vdekur nga goditjet në tru, studiuesit zbuluan praninë e virusit tek neuronet kortikale, ndërsa infiltrimi imunitar ishte në nivele modest. Ky element do të konfirmonte hipotezën se dëmi është shkaktuar më shumë nga infeksioni sesa nga mekanizmat e tjerë të lidhur me aktivizimin e tepërt të imunitetit.
“Rezultatet tona sugjerojnë që simptomat neurologjike të shoqëruara me prekjen nga Covid-19, mund të jenë pasojë e një pushtimi direkt viral të sistemit nervor qendror”-shkruajnë autorët në studim:”Puna jonë tregon se truri është një vend ku ekziston një potencial i lartë i shumimit të Sars-Cov-2”. Nuk dihet ende se ç’rrugë ndjek virusi për të arritur në tru:ai mund të arrijë qelizat e trurit nga hunda, sytë apo edhe përmes gjakut.
Por ka edhe mekanizma të tjerë
Por procesi mund të mos jetë i drejtpërdrejtë tek të gjithë pacientët. Majkëll Zandi, neurolog në Spitalin Kombëtar të Neurologjisë dhe Neurokirurgjisë në Britaninë e Madhe thotë se inflamacioni i mushkërive, mund të lidhet me çlirimin e molekulave inflamatore që nxisin formimin e mpiksjes së gjakut dhe i bllokojnë enët duke shkaktuar goditje në tru. Në këtë rast, goditja nuk është rezultat i depërtimit të virusit në tru.
Antitrupat ndihmojnë
Në çdo rast, ka një lajm të mirë. Tek pacientët me infeksionin të trurit Sars-Cov-2, studiuesit analizuan përgjigjen imune dhe praninë e antitrupave në lëngun cerebrospinal , një lëng transparent që ndodhet në tru dhe palcën kurrizore, duke studiuar mundësinë që këto antitrupa të mbrojnë kundër infeksionit neural.
Nga analiza e lëngut tek një pacient me Covid-19 dhe encefalopati akute, krahasuar me atë të marrë nga një vullnetar i shëndetshëm, studiuesit kuptuan se në organoidet cerebrale prania e lëngut cerebrospinal që përmban antitrupa që e kanë parandaluar infeksionin e trurit. Përfundimet janë paraprake, por hulumtimi është i rëndësishëm dhe do të japë përgjigje të dobishme sidomos për pacientët që janë më të rrezikuar të pësojnë dëme të mëdha në tru.