Shifrat duket se janë modeste, por rikthimi i pandemisë koronavirus duket se eshte evident: shqetësimi po rritet në Ballkan, një rajon i varfër i Evropës me infrastrukturë të brishtë mjekësore.
Kjo rritje po shpejtohet. Disa vende evropiane kanë krijuar ose ruajtur kufizime të udhëtimit për bullgarët dhe rumunët: karantinë 14-ditore ose rezultat I detyrueshme negativ pas mbërritjes.
Në Serbi, situata është “më e keqe se në prill, veçanërisht në Beograd, ku sistemi shëndetësor është i ngopur”, paralajmëron në kanalin kombëtar RTS Predrag Kon, epidemiolog, që njoftoi 18 vdekje të Premten. Menaxhimi i pandemisë nga qeveria, që konsiderohet të jetë e dështuar, tani ka shkaktuar demonstrate çdo natë.
Drejtuesi i sindikatave në sektorin fqinj të shëndetësisë në Kosovë, Blerim Syla, paralajmëron se për mungesë masash, ky territor i vogël i varfër prej 2 milion banorësh “do të bëhet Wuhan i Ballkanit”, dhe parashikon një “kolaps të sistemit shëndetësor”, tashmë në gjendje të keqe: për trajtim, kosovarët janë mësuar të shkojnë te fqinjët e tyre.
Anëtarja e Bashkimit Evropian, Kroacia duket më pak e ndjeshme dhe situata nuk është aq e keqe por rastet rriten me fillimin e sezonit turistik, sipas mikrobiologut Goran Lauc, anëtar i ekipit shkencor i cili këshillon qeveria.
Shifrat (8 të vdekur në Kosovë te premten, 500 raste të reja në Bosnje më 6 korrik, 700 në Rumani më 11 korrik …) nuk ka ende gjasa të alarmojnë bashkësinë ndërkombëtare në këtë rajon relativisht të paprekur nga vala e pranverës, ku pandemia vrau gjithsej më pak se 3.500 njerëz.
Por nga Rumania në Shqipëri, përmes Kosovës, Bosnjës dhe Bullgarisë, rekordet kanë ndjekur njëra-tjetrën javën e kaluar: ato të vdekjeve të përditshme si ato të rasteve të reja. Më 10 korrik, sipas një numri të AFP-së, këto vende përbënin 15% të rasteve të reja të zbuluara gjatë ditës në Evropë, ku ato përfaqësojnë më pak se 7% të popullsisë. Sidoqoftë, sistemet e tyre shëndetësore nuk duket se janë të pergatitura për t’iu përgjigjur një valë pandemike të ngjashme me atë që përfshiu një pjesë të Evropës në pranverë.
Mungesa e mjekeve
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetit, kur Italia ka 4.1 mjekë për 1000 banorë, Shqipëria ka vetëm 1.2 – shkalla më e ulët në Evropë -, Bosnja 2 dhe Rumania 2.2. Në Kosovë, sipas Blerim Syla, mungojnë 5500 profesionistë shëndetësorë.
Në Beograd, një protestues, Petar Djuric, u bë një nga simbolet e demonstratave duke shperhur zemërimin e tij para kamerës, sipas tij babai i tij kishte vdekur për shkak të mungesës së një respiratori.
Në Shqipëri, e cila dëshmon rreth 90 vdekje, autoritetet sigurojnë që situata do të mbetet “nën kontroll”. Por “qytetarët duhet të kuptojnë se zgjidhja nuk është trajtimi në spitalin ku ne po bëjmë maksimumin për të siguruar kujdes për të prekurit rëndë”, thotë drejtori i spitalit të sëmundjeve infektive në tirana.
Qeveritë e brishta
Mosbesimi ndaj klasës politike dhe paqëndrueshmëria kronike politike në këtë rajon nuk ndihmojnë situaten. Qeveritë e brishta po menaxhojnë krizën në Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut, vendi më i prekur i Ballkanit në proporcion me popullsinë e saj (176 të vdekur për milion banorë), ku do të mbahen zgjedhjet qendrore këtë javë.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq pas shpalljes në mënyrë të pamaturte te një fitore mbi virusin pak para zgjedhjeve qednrore, për të njoftuar këtë javë një rikthim karatine për fundjavën dhe më në fund u terhoq nga vendimi prej protestave …
Për shumë njerëz, Ballkani përjetoi një hapje shumë të shpejtë dhe tepër radikal, i cili çoi në një neglizhence. Në Serbi, baret dhe klubet e natës janë rihapur sikur asgjë të mos kishte ndodhur, ndersa ne ndonjëherë shtrëngojmë duart për të përshëndetur njëri-tjetrin. Sa për ortodoksët maqedonas, ata ishin në gjendje të respektonin traditën e bashkimit të Pashkëve me shpërndarjen e verës në të njëjtën gote të vogël …
“Mungesa e respektimit të rregullave të distancës sociale ka favorizuar një nivel të lartë të transmetimit të virusit i cili manifestohet në një mënyrë më agresive”, paralajmëron Eugena Tomini, nga Instituti Shqiptar i Shëndetit Publik. “Ne hoqem dore shumë shpejt nga karantina,” tha Ministri Rumun i Shëndetësisë Nelu Tataru të Premten.