Arrestimi i kryebashkiakut të Tiranës, Erion Veliaj, ka sjellë një rritje të ndjeshme të besimit publik te Prokuroria e Posaçme (SPAK), duke e kthyer këtë ngjarje në një test kyç për pavarësinë e institucionit.
Besimi në SPAK rritet ndjeshëm
Një sondazh i fundit nga Datacentrum për Euronews Albania tregon se besueshmëria ndaj SPAK është rritur me 10 pikë brenda pak javësh.
- 52.1% e qytetarëve shprehin besim te SPAK, krahasuar me 42.2% në janar.
- 70.7% e të anketuarve e vlerësojnë pozitivisht punën e institucionit, duke e vendosur atë në krye të institucioneve më të besuara në vend.
Blendi Çeka nga Datacentrum vlerëson se ky është ndryshimi më i madh i shënuar në sondazhet mbi SPAK, duke nënvizuar rolin kyç që ka luajtur arrestimi i Veliajt në perceptimin publik.
Reagimet politike dhe ndikimi te elektorati
Ndërkohë që qytetarët kanë treguar mbështetje të shtuar për SPAK, qëndrimet politike ndaj institucionit kanë qenë të luhatshme:
- Edi Rama fillimisht sulmoi SPAK dhe prokurorët e çështjes, por më pas ndryshoi qëndrim duke u shprehur për “kritika konstruktive” ndaj institucionit.
- Votuesit e PS-së kanë treguar një rrënie me 7 pikë të besimit te SPAK (nga 83% në 74.9%) pas arrestimit të Veliajt.
- Votuesit e PD-së, përkundrazi, kanë rritur vlerësimin ndaj SPAK me 28%.
Analisti Fatos Lubonja e cilëson arrestimin e Veliajt si një “test për pavarësinë e SPAK”, duke paralajmëruar se qeveria mund të përpiqet të marrë nën kontroll këtë institucion. Ai vë në dukje gjithashtu kontradiktat në qëndrimet e opozitës, e cila njëkohësisht mbështet disa veprime të SPAK-ut dhe e kritikon për sulme të njëanshme.
A është drejtësia e SPAK selektive?
Sipas gazetarit Arbër Hitaj, një arsye për skepticizmin e një pjese të opinionit publik është fakti se hetimet e SPAK fokusohen kryesisht te figurat e Partisë Socialiste pas vitit 2013, ndërsa eksponentët e opozitës para kësaj periudhe nuk janë prekur në të njëjtën masë.
- Kjo ka sjellë një perceptim se hetimet mund të kenë një prirje të caktuar politike.
- Një shqetësim tjetër është nëse rritja e besimit publik ndaj SPAK po kthehet në një presion mbi hetuesit për të vepruar më shpejt dhe për të kënaqur pritshmëritë e publikut.
Përfundim
Arrestimi i Veliajt ka qenë një moment vendimtar për imazhin e SPAK, duke i dhënë institucionit një rritje të ndjeshme të besimit publik. Megjithatë, reagimet e luhatshme të klasës politike dhe debati mbi selektivitetin e hetimeve tregojnë se SPAK mbetet në një fazë kritike, ku ose do të konsolidojë pavarësinë e tij ose do të përballet me përpjekje për ta vënë nën kontroll.