Tregu i pasurive të paluajtshme në Shqipëri është zyrtarisht nën kontroll. Banka e Shqipërisë ka lëshuar sinjalin e parë serioz për një flluskë të mundshme ndërtimi, duke vendosur kufizime të reja strikte për kreditë për blerjen e shtëpive, si në lekë ashtu edhe në valutë të huaj.
Rregulla Të Reja Që Ndryshojnë Lojën
Guvernatori Gent Sejko bëri të ditur vendimin në një konferencë për shtyp, ku deklaroi se:
- 85% është kufiri maksimal i huas për shtëpinë e parë në lekë
- 80% për shtëpinë e dytë në lekë
- 75% për shtëpinë e parë në valutë
- 70% për shtëpinë e dytë në valutë
- Kësti mujor nuk duhet të kalojë 40% të të ardhurave për kreditë në lekë dhe 30% për ato në valutë
Kjo do të thotë se qytetarët që duan të blejnë një shtëpi do të duhet të kenë më shumë para vetjake dhe do të kualifikohen për kredi më të vogla nëse të ardhurat e tyre nuk përmbushin kriteret e reja.
Pse Ky Vendim? Flluska E Pasurive Të Paluajtshme Po Fryhet Rrezikshëm
Çmimet e apartamenteve në qytete si Tirana dhe Durrësi kanë njohur rritje të paprecedentë, ndërkohë që kreditimi i qytetarëve është rritur me ritme agresive. Sipas analizës së Bankës së Shqipërisë, ekziston rreziku që çmimet të jenë të shtrembëruara nga spekulimi, duke krijuar një flluskë që mund të shpërthejë me pasoja të rënda për ekonominë dhe sistemin bankar.
Çfarë Do Të Thotë Kjo Për Qytetarët?
- Më shumë kursime për parapagim – për një shtëpi 100,000 euro, do të duhet të kesh minimalisht 15,000–30,000 euro cash.
- Më pak kredi për të ardhurat e ulëta – familjet me të ardhura nën mesatare nuk do të kualifikohen për kredi të mëdha.
- Më pak rrezik për kolaps financiar personal, por më shumë vështirësi për të hyrë në tregun e banesave.
Si Ndikon Kjo Te Tregu I Ndërtimit?
- Kërkesa për apartamente mund të bjerë, duke ngadalësuar ritmin e rritjes së çmimeve.
- Kompanitë e ndërtimit dhe agjentët imobiliarë mund të preken direkt nga rënia e shitjeve.
- Prioritet për shtëpitë ekonomike, që janë më të përballueshme për shtresat e mesme dhe të ulëta.
Kujdes Me Kreditë Në Valutë
Banka e Shqipërisë ka dhënë një mesazh të qartë: Kreditë në euro janë shumë të rrezikshme për qytetarët, sidomos nëse euro forcohet ndaj lekut. Për këtë arsye, kësti në valutë është kufizuar në vetëm 30% të të ardhurave mujore.
A Po I Afrohemi Një Krize Financiare Të Brendshme?
Jo ende. Por kjo ndërhyrje është një përpjekje për parandalim, për të shmangur një krizë si ajo e vitit 2008 në SHBA, ku flluska e kredive hipotekore solli kolaps global. Banka Qendrore kërkon stabilitet, jo panik.
Një Vendim I Zgjuar Në Kohë Të Pasigurt
Ky vendim nuk është një frenim ndaj ëndrrës për shtëpi, por një mbrojtje ndaj një rreziku real që po afrohej me shpejtësi. Çdo qytetar dhe biznes duhet të përshtatet me një realitet të ri: kursime më të larta, kredi më të përllogaritura dhe më shumë kujdes financiar.