Në hijen e tankeve dhe dronëve, betejat më të thella të luftës në Ukrainë nuk po zhvillohen në Donbas, por në katet e errëta të inteligjencës perëndimore, në tavolinat e kontrollit të gazit, dhe në terminalet e bankave që ndjekin qarkullimin e valutës globale.
Në fillim, lufta u duk si një konflikt i vjetër: një fuqi e madhe që ndërhyn për të mbrojtur interesat e saj historike, një vend më i vogël që lufton për integritetin territorial, dhe një aleancë perëndimore që deklaron se është në anën e së drejtës. Por, ndërsa muajt kalojnë dhe linjat e frontit mbeten të ngrira, bëhet gjithnjë e më e qartë se Ukraina është më shumë se një vend; është një fushëbetejë për të ardhmen e botës.
Një Perandori e Humbur, Një Rend Botëror në Krizë
Që nga ardhja në pushtet e Vladimir Putinit, Kremlini ka ndjekur një projekt të heshtur, por ambicioz: rikuperimin e gravitetit gjeopolitik që Bashkimi Sovjetik humbi. Ashtu siç e artikulonte Brzezinski, Ukraina është “çelësi i portës”. Pa të, Rusia nuk është më një aktor euroaziatik, por një fuqi e izoluar me një arsenal bërthamor dhe një ekonomi të lënduar.
Për elitën amerikane, kjo nuk ishte një mundësi për diplomaci, por një thirrje për ndërhyrje. Jo domosdoshmërisht për të shpëtuar Ukrainën, por për të penguar rikthimin e një bote multipolare, ku Moska, Pekini dhe Teherani mund të ndërtojnë një arkitekturë paralele tregtare dhe ushtarake, të shkëputur nga qarku i dollarit dhe NATO-s.
NATO si Arkitekturë e Provokimit Strategjik
Gjatë dekadave të fundit, NATO është zgjeruar në një drejtim që vetë arkitektët e saj e kishin shmangur gjatë Luftës së Ftohtë: përtej Europës Qendrore, drejt kufijve të Rusisë. Pavarësisht premtimeve verbale për mos-zgjerim, vendet e Ballkanit, Baltikut dhe deri edhe Gjeorgjia e Ukraina u përfshinë në orbitën e “mbrojtjes perëndimore”.
Ky nuk ishte vetëm zgjerim – ishte instalim i një infrastrukture frike, që e trajton Rusinë jo si partner në krizë, por si një entitet që duhet mbajtur nën tension të përhershëm. Për Moskën, kjo nuk ishte një lojë diplomatike, por një rrethim klasik.
Tubacionet e Luftës: Gazi si Arma e Heshtur
Në vitin 2022, kur flakët pushtuan termocentralet e Ukrainës, një tjetër shpërthim ndodhi në detin Baltik: Nord Stream u hodh në erë, duke simbolizuar jo vetëm fundin e një partneriteti energjetik mes Gjermanisë dhe Rusisë, por edhe fundin e iluzionit se BE-ja mund të ketë politikë të jashtme të pavarur.
Sabotimi i tubacioneve ishte një kthesë epokale. Europa humbi aksesin në gazin e lirë rus, ndërsa SHBA – përmes LNG-së – rifitoi një klient të madh energjetik. Nuk është rastësi që pas sabotimit, kompanitë amerikane të gazit u rreshtuan për kontrata afatgjata me vendet europiane.
Kur Lufta Është Investim: Fituesit e Vërtetë
Nëse ndjekim parimin “ndiq paratë”, lufta në Ukrainë ka pasur përfitues të qartë:
- Kompleksi ushtarako-industrial amerikan, që pa një ringjallje të pashembullt të kontratave dhe testimeve teknologjike.
- Tregjet financiare, që përfituan nga volatiliteti, mungesat dhe paniku energjetik.
- Industritë e mbikëqyrjes dhe sigurisë, që u integruan më thellë në administratat perëndimore dhe europiane.
Ndërkohë, Ukraina është kthyer në një laborator të dhunshëm, ku eksperimentet ushtarake dhe gjeopolitike ndodhin me ritëm real dhe kosto të lartë njerëzore.
Europa: Llogaria që Vjen Prapa
Ndërkohë që SHBA ruan stabilitetin e saj gjeografik, Europa po përballet me kostot më të larta të luftës. Inflacioni, rënia industriale, krizat e emigracionit dhe ndarja e brendshme politike e kanë kthyer Bashkimin Europian në një zonë tampon, që shërben për të thithur goditjet sistemike të një rendi botëror në çarje.
Franca ka heshtur. Gjermania ka kapitulluar energjikisht. Polonia është kthyer në një vasal të bindur atlantist. Në këtë rend të ri, BE-ja nuk është më një projekt civilizues, por një strukturë mbikëqyrjeje për të garantuar koherencën e interesave perëndimore.
Kjo Nuk Është Fundi i Luftës – Është Fillimi i Diçkaje Më Të Madhe
Lufta në Ukrainë është akt i parë i një tragjedie shumë më të gjerë. Është një përpjekje për të mbajtur gjallë një rend global të ndërtuar mbi dominimin amerikan dhe anglosferën financiare. Por kjo përpjekje është gjithnjë e më shumë një akt mbrojtës, i dëshpëruar, që kërkon përplasje për të ruajtur ekuilibrin.
Nëse Ukraina bie, ajo nuk bie vetëm si shtet. Ajo bie si pengesa e fundit ndaj një bote të re, ku kontrolli energjetik, dominimi financiar dhe supremacia kulturore do të jenë më të decentralizuara, më të dhunshme dhe më pak të parashikueshme.
Në fund, kjo luftë nuk është për territor, por për drejtimin e rrjedhës së historisë. Dhe rrjedha po bëhet gjithnjë e më e paparashikueshme.