Uraniumi Në Qendër Të Krizës – Trump Dhe Khamenei Në Krahë Të Kundërta Të Një Loje Shpërthyese
Bisedimet mes Shteteve të Bashkuara dhe Iranit për çështjen bërthamore kanë hyrë në një fazë të re tensioni, pas përfundimit pa rezultat të rundit të pestë në Romë. Pavarësisht përpjekjeve diplomatike, palët mbeten të palëkundura në pozicionet e tyre, duke rritur rrezikun për përshkallëzim ushtarak dhe rivendosje të sanksioneve të rënda ndërkombëtare.
Uashingtoni kërkon ndalimin e plotë të pasurimit të uraniumit nga Irani, ndërsa Teherani këmbëngul se kjo është një e drejtë sovrane dhe nuk pranon asnjë kompromis që do ta çaktivizonte programin e tij.
“Me ose pa marrëveshje, Irani do të vazhdojë pasurimin,” – deklaroi Abbas Araqchi, kreu i delegacionit iranian.
Dy Propozime Nga Omani, Të Refuzuara
Ndërmjetësit nga Omani kanë propozuar dy zgjidhje:
- Pezullim 6-mujor i pasurimit nga Irani, i cili do të rishikohej më pas
- Formim i një konsorciumi bërthamor rajonal që do të rrisë mbikëqyrjen ndërkombëtare
Të dyja janë refuzuar nga Teherani, i cili i sheh si kërcënime ndaj integritetit të tij strategjik dhe sinjale për lëshime të njëanshme.
Uashingtoni Nuk Lëshon Pe
Administrata e Donald Trump, e rikthyer në pushtet, ka mbajtur një qëndrim ekstremisht të ashpër. Sekretari i Shtetit Marco Rubio ka theksuar se:
“Çdo nivel i pasurimit është i papranueshëm dhe përbën kërcënim.”
Në këtë klimë tensioni, Rafael Grossi, kreu i IAEA, shprehu shqetësim për mungesën e përparimit dhe rrezikun real të dështimit diplomatik.
Teherani Në Krenari Kombëtare
Pas humbjes së disa shkencëtarëve bërthamorë dhe sanksioneve ekonomike shkatërruese, Irani e sheh pasurimin si simbol sovraniteti dhe krenarie kombëtare. Presidenti Masud Pezeshkian deklaroi:
“Nuk do të vdesim nga uria nëse nuk ka marrëveshje. Do ta gjejmë rrugën tonë.”
Teherani tani pasuron uranium në 60% pastërti, shumë pranë nivelit për prodhim armësh bërthamore, larg kufirit 3.67% të marrëveshjes së vitit 2015.
Izraeli Gati Për Veprim Ushtarak
Inteligjenca amerikane sugjeron se Izraeli po përgatitet për sulme parandaluese ndaj objekteve bërthamore iraniane. Trump ka paralajmëruar Netanyahun të mos dëmtojë përpjekjet diplomatike, por një ndërhyrje amerikane mbetet opsion i hapur.
Pse po bllokohen bisedimet SHBA-Iran?
Shkaku kryesor është këmbëngulja amerikane për ndalim të plotë të pasurimit të uraniumit dhe refuzimi kategorik i Iranit për të hequr dorë nga kjo praktikë.
Cilat janë propozimet e diskutueshme?
Pezullimi i pasurimit për 6 muaj dhe krijimi i një konsorciumi rajonal bërthamor. Të dyja janë refuzuar nga Irani.
A ka rrezik për luftë?
Po. Inteligjenca sugjeron se Izraeli mund të ndërhyjë ushtarakisht, dhe SHBA nuk e përjashton një veprim të ngjashëm nëse dështojnë bisedimet.
Si e justifikon Irani qëndrimin e tij?
E sheh si të drejtë sovrane dhe simbol të pavarësisë kombëtare. Khamenei ka premtuar se programi nuk do të ndalet, pavarësisht presionit.