Një nga skandalet më të mëdha fiskale të dy dekadave të fundit në Shqipëri ka shpërthyer mbi kompaninë koncesionare “Bankers Petroleum”, e cila po hetohet nga Prokuroria e Fierit për mashtrim tatimor sistematik dhe zhvatje të të ardhurave kombëtare që prej vitit 2004.
Në thelb të akuzës qëndron një strukturë financiare e manipuluar, ku kompania ka deklaruar vazhdimisht humbje, pavarësisht aktivitetit shumë të gjerë dhe shfrytëzimit intensiv të pasurive natyrore të vendit. Pavarësisht xhirove të mëdha, Bankers deklaron kapital negativ, duke shmangur në këtë mënyrë pagesën e tatim-fitimit, i cili në bazë të kontratës koncesionare ndahet 50 me 50 me shtetin.
Pagat si Kanalizues të Pasurisë Publike
Një nga praktikat më flagrante të zbuluara është manipulimi përmes pagave të drejtuesve të huaj, veçanërisht kinezë. Drejtori i Përgjithshëm i kompanisë rezulton të ketë marrë një pagë vjetore prej 1 milion euro, një shumë absurde për standardet shqiptare dhe të papërballueshme për një kompani që deklaron humbje.
Eksperti fiskal Edvin Stefani shpjegon:
“Nuk ka asnjë ndalim ligjor për një kompani që deklaron një pagë të tillë, por duket qartë se kemi të bëjmë me një skemë për kanalizimin e parave publike drejt pronarëve përfitues, që gjenden në Azi. Nëpërmjet pagave, kapitali largohet në mënyrë të padukshme nga Shqipëria”.
Punëtorët Shqiptarë – Paga 400 Euro
Ndërkohë që drejtuesit kinezë shpërblehen me miliona euro, punëtorët vendas marrin vetëm 400 euro në muaj, duke punuar në kushte të vështira dhe shpesh pa siguri të plotë teknike apo mbrojtje ligjore. Ky kontrast dramatik thekson përmasat e pabarazisë ekonomike dhe shfrytëzimin e pasurisë kombëtare në favor të oligarkëve ndërkombëtarë.
Mashtrimi Me Faturat dhe Subkontraktorët
Hetimi zbulon se një tjetër skemë janë faturat e fryra artificialisht, ku çdo shpenzim i kompanisë deklarohej me vlera të larta, në mënyrë që të rezultonte humbje në bilancet zyrtare. Po ashtu, proceset e punës delegoheshin tek nënkontraktorë me fatura të pajustifikuara, një praktikë që prokuroria dyshon se është përdorur për të shmangur fitimin e deklaruar.
Ndryshimet e Shpeshta të Menaxhmentit
Për të vështirësuar gjurmimin e përgjegjësisë penale, niveli drejtues dhe teknik i Bankers ka ndryshuar vazhdimisht gjatë 20 viteve të operimit, duke e bërë më të vështirë identifikimin e individëve përgjegjës për këtë skemë të sofistikuar mashtrimi.
Çfarë ka bërë Bankers për të shmangur tatimet?
Ka deklaruar shpenzime të fryra dhe paga të stërmadha për të mos dalë me fitim, duke shmangur ndarjen e 50% të fitimit me shtetin shqiptar.
Sa është paga e drejtorit të Bankers?
1 milion euro në vit – një shifër që përdoret si mekanizëm për të kanalizuar paratë te pronarët kinezë.
Sa marrin punëtorët shqiptarë?
Vetëm 400 euro në muaj, duke e thelluar kontrastin social dhe padrejtësinë në shpërndarjen e të ardhurave.
Cila është pasojë për buxhetin e shtetit?
Humbje potenciale prej qindra milionë eurosh në tatime të paarkëtuara ndër vite.
Rasti i “Bankers Petroleum” është një shembull ekstrem i kapjes së burimeve publike, përmes një skeme të mirëmenduar dhe të zgjatur në kohë, me bekimin e mosveprimit institucional. Shteti shqiptar ka qenë për dy dekada spektator i një mashtrimi financiar, ndërsa pasuria e nëntokës është përdorur për të pasuruar një grusht menaxherësh me paga fiktive.