Pandemia e koronavirusit është shumë larg përfundimit. Disa vende ende po merren me epidemi të mëdha, por edhe ato që kontrollojnë aktualisht virusin kanë frikë nga “vala e dytë”.
Faza e dytë e gripit spanjoll një shekull më parë ishte më vdekjeprurëse se e para.
Pra, a është e pashmangshme një valë e dytë? Dhe sa e keqe mund të jetë?
Së pari, çfarë është një valë e dytë?
Mund ta mendoni si një valë mbi det. Numri i infeksioneve rritet dhe pastaj ulet përsëri, çdo cikël është një “valë” e koronavirusit.
Megjithatë, nuk ka një përcaktim zyrtar.
“Nuk është veçanërisht shkencore, mënyra se si e përcaktoni një valë është arbitrare,”- i tha BBC Mike Tildesley, nga “Universiteti i Warwick”.
Për të thënë se një valë ka përfunduar, virusi do të ishte vënë nën kontroll dhe rastet do të binin në mënyrë të konsiderueshme.
Për të filluar një valë të dytë do t’ju duhet një rritje e vazhdueshme e infeksioneve. Zelanda e Re, e cila ka rastet e saj të para pas 24 ditësh pa koronavirus dhe Pekini, i cili po përballet me një shpërthim pas 50 ditësh pa viruse nuk janë në këtë pozicion.
Por disa shkencëtarë thonë se Irani mund të ketë filluar të përmbushë kriteret për një valë të dytë.
Potenciali është i qartë që ekziston: virusi është akoma rreth nesh dhe nuk është më pak vdekjeprurës ose infektues sesa në fillim të vitit 2020.
Vetëm rreth 5% e njerëzve në Mbretërinë e Bashkuar mendohet se janë infektuar dhe nuk ka asnjë garanci se të gjithë janë imunë.
“Është pothuajse sikur të fillosh nga e para përsëri.”
“Misteri përfundimtar është se si të ruhet kontrolli, ndërsa minimizohet çrregullimi i përditshëm,”- thotë Dr. Kucharski.
Askush nuk është 100% i sigurt se sa larg mund të shkojmë.
Kjo është arsyeja pse masat janë ngritur në faza dhe po prezantohen mënyra të reja të kontrollit të koronavirusit, të tilla si gjurmimi i kontaktit ose mbulesat e fytyrës.
“Në Mbretërinë e Bashkuar dhe vendet fqinje, shtimi i rasteve mund të ndodhë mjaft shpejt nëse masat hiqen përtej kontrollit të transmetimit,”- thotë Dr. Kucharski.
Kjo tashmë po fillon në Gjermani ku 650 njerëz kanë testuar pozitivë për virusin pas shpërthimit në një det.
Nuk është problem i madh nëse grupimet mund të identifikohen me shpejtësi, bllokimet lokale të prezantuara dhe përhapja e virusit ndalet.
Përndryshe, ato kontribuojnë në një valë të dytë.
Koreja e Jugut, e cila është vlerësuar gjerësisht për trajtimin e koronavirusit, i është dashur të ri-vendosë disa kufizime për shkak të grupimeve të tilla.
A do të jetë një valë e dytë e njëjtë me të parën?
Vlera e R-së, numri i njerëzve që çdo person i infektuar e kalonte virusin mesatarisht, ishte 3 në fillimin e pandemisë.
Kjo do të thotë që virusi po përhapet shpejt, por sjellja jonë ka ndryshuar, ne jemi në distancim shoqëror dhe është e vështirë të shihet se si R do të arrijë përsëri kaq lart.
Dr. Kucharski i tha BBC: “Asnjë vend nuk do të heqë gjithçka dhe të kthehet në normalitet.”
Nëse rastet filluan të rriten përsëri, ka të ngjarë të jenë relativisht të ngadalta.
Sidoqoftë, një valë e dytë, teorikisht, mund të përfundojë akoma më e madhe se e para, sepse kaq shumë njerëz janë akoma të ndjeshëm.
“Por nëse rastet rriten përsëri, ne mund të rivendosim bllokimin për të shtypur një valë të dytë, kjo është gjithmonë një mundësi e disponueshme për ne,”- thotë Dr. Tildseley.
Kur do të ndodhë një valë e dytë? A do ta përkeqësojë dimri atë?
Dr. Kurcharski thotë se shpërthimet lokale mund të shihen në “javët ose muajt e ardhshëm”, pasi të hiqen masat.
Por kjo nuk do të thotë që një valë e dytë është e garantuar.
Dr. Tildseley thotë: “Nëse masat qetësohen ndjeshëm, ne mund të përfundojmë me një valë të dytë në fund të gushtit ose në fillim të shtatorit”.
Dimri mund të jetë një kohë thelbësore, pasi koronaviruset e tjerë janë përhapur më shpejt.
Nëse do të kontrollonim vetëm virusin, edhe një shpërthim i vogël sezonal mund të çojë në përhapjen e virusit.
“Pranvera pa dyshim na ndihmoi,”- thotë Prof. Jonathan Ball, një virolog në “Universitetin e Nottingham”.
“Një valë e dytë është pothuajse e pashmangshme, veçanërisht gjatë muajve të dimrit.”
A do të bëhet virusi më i butë sa të mos jetë më problem?
Një argument kundër një vale të dytë vdekjeprurëse është që viruset bëhen më pak të rrezikshëm, pasi ato evoluojnë për të infektuar më mirë njerëzit.
Edhe HIV-i duket se po bëhet më i butë. Teoria thotë se viruset do të përhapen më tej dhe kështu do të bëhen më të butë.
Prof. Ball shton: “Njerëzit shpesh kanë infeksion shumë të butë ose janë pa simptoma, por nëse mund ta transmetojnë, atëherë nuk ka asnjë arsye për të imagjinuar se koronavirusi duhet të bëhet më i butë”.