Nga Brad Lendon, CNN
Synimi i Biden kur mori presidencën këtë vit ishte të bashkonte aleatët në përpjekje për të frenuar shtrirjen territoriale të Kinës përtej Indo-Paqësorit.
Të Premten, Biden bën hapin e tij më të madh drejt këtij qëllimi, në një mbledhje virtuale me udhëheqësit e Quad – aleancën e lirë të Shteteve të Bashkuara, Japonisë, Indisë dhe Australisë që Pekini e ka quajtur një luftë të ftohtë dhe helmuese.
Uashingtoni tha se Covid-19 , bashkëpunimi ekonomik dhe kriza e klimës do të jenë temat e diskutimit të premten, ndërsa New Delhi tha se Kryeministri i saj, Narendra Modi, do të diskutojë për një “Indo-Paqësor të lirë ” me Biden, Kryeministrin Japonez Yoshihide Suga dhe Kryeministri Australian Scott Morrison.
Ishte pikërisht ngritja ekonomike dhe ushtarake e superfuqisë aziatike që çoi në ringjalljen e Quad në 2017 – dhe janë lojërat e Pekinit që mblodhën së bashku 4 liderët e bllokut në një samit.
Quad, është një forum strategjik informal, që zhvillon samite mes vendeve, shkëmben informacione dhe stërvitje ushtarake.
Megjithëse nuk është një aleancë zyrtare ushtarake si Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO), e cila nga disa konsiderohet si një kundërpeshë e madhe ndaj rritjes së ndikimit kinez dhe agresionit të pretenduar në Azi-Paqësor.
Ndërsa anëtarët kanë theksuar aspektet më pozitive të marrëdhënies, siç është bashkëpunimi i fundit mbi pandeminë e koronavirusit, potenciali për rritjen ushtarake nga vendet e Quad nuk ka kaluar pa u vënë re nga Pekini.
Philip Davidson, kreu i Komandës Indo-Paqësore të ushtrisë amerikane, të martën e quajti grupin Quad një ” diamant të demokracive” në Indo-Paqësor.
Davidson tha të martën se ai shpresonte që organizata të ndërtonte diçka më të madhe.
“Jo vetëm për sa i përket sigurisë, por për sa i përket mënyrës se si mund t’i qasemi … ekonomisë globale, teknologjive kritike si telekomunikacioni dhe 5G, bashkëpunimi mbi rendin ndërkombëtar. Kemi shumë për të bërë në mënyrë diplomatike dhe ekonomike,” tha ai.
Duke folur për Politikën e Jashtme këtë javë , katër kolegë në Institucionin konservator Hoover në Universitetin Stanford, duke përfshirë ish-Sekretarin e Mbrojtjes të SHBA-së James Mattis, thanë se Quad mund të luajë një rol të rëndësishëm në katër fusha kryesore: siguria detare, siguria e zinxhirit të furnizimit, teknologjia dhe diplomacia.
Në sigurinë detare, anëtarët e Quad mund të sigurojnë pasuri të konsiderueshme detare që mund të ndihmojnë Marinën Amerikane të kundërshtojë ndërtimin e anijeve kineze, e cila i ka siguria asaj flotën më të madhe në botë .
India, për shembull, ka anije luftarake; Japonia ka një flotë nëndetësesh cilësore.
Për sigurinë e furnizimit, kolegët e Hoover kanë argumentuar se bazat industriale dhe prodhuese të katër ekonomive të mëdha të Quad mund të japin fund udhëheqjes së Kinës në zona si furnizimet mjekësore dhe farmaceutike që disa pretendojnë se kanë qenë problematike gjatë pandemisë.
Në teknologji, anëtarët e Quad duhet të bashkojnë burimet për sigurinë e informacionit dhe për të zhvilluar sisteme të reja që nuk kërkojnë pajisje ose softuer kinez. Dhe në diplomaci, miqtë e Hoover thonë se Japonia, India dhe Australia kanë më shumë ndikim dhe marrëdhënie më të thella me vendet përreth Indo-Paqësorit sesa ka tani SHBA-ja.
“Shumë vende në rajon, veçanërisht Azia Juglindore, ka të ngjarë të mirëpresë bashkëpunimin midis anëtarëve të Quad kundër fuqisë së Kinës,” tha Timothy Heath, analist i vjetër në institutin RAND Corp.
Nuk ka asnjë garanci se çfarë do të ndodhë. Mos harroni, se Quad u dobësua dhe u thye nën presionin e Kinës në 2007.
Kina e portretizoi organizatën si një përpjekje për ta eliminuar atë dhe mundësinë që Pekini të mund të hakmerret ekonomikisht, pasi tre partnerët e SHBA.-së të tërhiqeshin nga pozicioni i fortë që kishin.
Nëse Quad përpiqet të frenojë Kinën tani, atëherë prisni hakmarrjen e Pekinit sipas ekspertëve.
“Kjo ka të ngjarë të rrisë tensionet me Kinën, duke përfshirë mundësinë e hakmarrjes ekonomike kundër Indisë, Australisë dhe Japonisë,” tha Heath.
Kjo mund të jetë e vështirë për të tre, pasi për secilin prej tyre Kina është partneri më i madh tregtar.
Sipas analistti të RAND Heath, Quad është larg nga një front i bashkuar. Përçarjet midis anëtarëve mund të jenë komoditet për Kinën, tha ai.
“Quad nuk është një ‘NATO Aziatike’”, tha ai, duke iu referuar aleancës zyrtare Perëndimore që qëndroi kundër Bashkimit Sovjetik në Luftën e Ftohtë .
“Anëtarët e Quad mund të ndajnë shqetësimin e tyre në lidhje me Kinën dhe në lidhje me nevojën për të mbështetur një urdhër të bazuar në rregulla, por gjithashtu ata nuk kanë konsensus se çfarë të bëjnë në lidhje me Kinën.
Prioritetet ndryshojnë midis anëtarëve, me Indinë kryesisht të përqendruar në Oqeanin Indian ndërsa Australia dhe Japonia është më e shqetësuar për Detin e Kinës Jugore “, tha Heath.
Dhe nga ana tjetër,Pekini kontrollon shpejtësinë e lojës tani, shtoi ai.
“Nëse Kina rrit agresionin e saj ushtarak kundër vendeve të tjera, ekziston një mundësi që Quad të evoluojë në një aleancë më të fuqishme ushtarake,” tha Heath.
Por për sa kohë që Kina shmang konfrontimin, ekspertët besojnë se ky potencial do të mbetet i ulët. Global Times në Kinë e quajti Quad “grup me bisedime të kota dhe boshe” . Duke cituar ekspertë, raporti sugjeroi që korniza e grupit ishte e parëndësishme dhe simbolike dhe në fund të fundit nuk do të dilte asgjë prej saj. Përktheu Sonila Backa-abc