Presidenti Bajram Begaj i është drejtuar Gjykatës Kushtetuese me një kërkesë për interpretimin e mandatit të gjyqtares Sonila Bejtja, duke hapur një debat mbi kohëzgjatjen e këtij mandati dhe implikimet kushtetuese të vendimit. Kjo lëvizje vjen në një moment kur disa interpretime ligjore sugjerojnë se mandati i Bejtjes mund të përfundojë më herët nga sa pritej.
Çështja e mandatit të gjyqtarëve kushtetues
Prej disa muajsh, pas dorëheqjes së ish-gjyqtares Elsa Toska, është diskutuar mbi përcaktimin e mandateve të gjyqtarëve të rinj në Kushtetuese. Sipas dokumenteve dhe vendimeve të mëparshme, emërimi i Bejtjes është bërë me një dekret të plotë presidencial, një vendim i miratuar edhe nga Këshilli i Emërimeve në Drejtësi nën drejtimin e Ardian Dvoranit.
Megjithatë, disa opinione të reja ligjore kanë ngritur pyetjen nëse mandati i saj dhe ai i pasardhësit të Toskës duhej të ishin të pjesshëm apo të plotë. Për këtë arsye, ndërsa Kuvendi ka trajtuar ndryshe një rast të ngjashëm, Presidenti Begaj ka kërkuar sqarim zyrtar nga Kushtetuesja për të shmangur paqartësitë dhe debatet ligjore.
Reagimet dhe interpretimet
Kritikët e kësaj lëvizjeje e kanë parë kërkesën e Presidentit si një ndërhyrje e panevojshme, duke e cilësuar atë si një veprim të nxitur politikisht. Ata argumentojnë se në raste të tjera të ngjashme, nuk ka pasur ndërhyrje për rishikimin e mandateve, dhe se vendimet e mëparshme të Presidentëve dhe Këshillit të Emërimeve kanë njohur mandatin e plotë të gjyqtarëve të emëruar.
Në anën tjetër, mbështetësit e kërkesës së Begajt argumentojnë se një vendim i qartë nga Kushtetuesja do të ndihmojë në forcimin e pavarësisë së gjykatës dhe do të shmangë konfuzionin për raste të ngjashme në të ardhmen. Ata vlerësojnë se një interpretim i qartë kushtetues do të krijojë një standard të unifikuar për kohëzgjatjen e mandateve dhe do të shmangë manipulimet politike në të ardhmen.
Impaktet e vendimit të pritshëm
Nëse Gjykata Kushtetuese vendos që mandati i Bejtjes përfundon më herët, kjo do të hapte rrugën për një tjetër emërim të ri në Kushtetuese, duke ndikuar drejtpërdrejt në balancën e forcave brenda institucionit. Në të kundërt, nëse konfirmohet mandati i plotë deri në 2028, kjo do të nënkuptonte një precedent të qartë mbi kohëzgjatjen e mandateve të anëtarëve të Kushtetueses, duke e mbyllur këtë debat për raste të ardhshme.
Vendimi i Gjykatës Kushtetuese do të jetë vendimtar për integritetin institucional dhe stabilitetin e sistemit gjyqësor në Shqipëri. Pavarësisht kritikave apo mbështetjeve, ky proces pritet të qartësojë interpretimin kushtetues të mandatit të gjyqtarëve dhe të forcojë besimin në sistemin e drejtësisë.